Tekrir Tekrarlama Sanatı Nedir, Özellikleri ve Örnekler

TEKRİR / TEKRARLAMA

Tekrarlama. Bir şiirde anlatımı güçlendirmek amacıyla bazı kelime veya kelime öbeklerinin tekrarlanmasına denir. Tekrir sanatı Divan şiirinde olduğu gibi Cumhuriyet şiirinde de sevilerek ve çokça kullanılmıştır.

********************

Tekrir Sanatı Örnekleri

Nedir bu handeler bu işveler bu nâz u isitğna

Nedir bu cilveler bu işveler bu hâmet-i bâlâ

Bâki

Divan şairi Bâkı, “bu” işaret sıfatıyla sevgilinin davranışlarının ve durumunun nedenini öğrenmek isterken bu sözcüğü altı defa tekrarlayarak tekrir sanatı yapar. Ayrıca “nedir” soru zamiri de iki defa tekrarlanarak ayrı bir tekrir sanatı yapılır.

********************

Ufkunda bir dakika görûnmeksizin hara

Hür gökte, hür denizde uçar hür ufuklara

Yahya Kemal Bey atlı, Kendi Gök Kubbemiz

Yahya Kemal, denizin sonsuzluğu karşısında şevke ve heyecana gelerek hürriyeti sonsuzlukla özdeşleştirip, beyitte üç defa tekrarlayarak tekrir sanatı yapar.

********************

Bu zulüm, bu haksızlık, bu işkence.

Melih Cevdet Anday, Örneklerle Edebiyat Bilgileri

Melih Cevdet, “bu” işaret sıfatını zulüm, haksızlık ve işkence sözcükleriyle birlikte üç defa tekrarlayarak tekrir sanatı yapmakla kalmaz, sosyal hayata da eleştirel yaklaşımlarda bulunur.

********************

Uzak bir iklimin, ılık havasında,

Bütün sevdiklerim hülyamı paylaşır;

Bense camlar, camlar, camlar arkasında!

Cahit Sıtkı Taralıcı, Bütün Şiirleri

Cahit Sıtkı, “cam” sözcüğünü çoğul olarak tam üç kez tekrarlayarak tekrir sanatı yapar. Kendisi ise camların arkasında sevdiklerinin hülyalarım paylaşmasını seyreder.

********************

Bir yol bilirim; Adem’e, Havva’ya gider,

Bir yol bilirim; aşka ve sevdaya gider.

Bir yol ki, ömür bahçelerinden geçerek

Yaşlarla, figanlarla musallâya gider.

Bekir Sıtkı Erdoğan, Bir Yağmur başladı

Bekir Sıtkı Erdoğan, “bir yol bilirim” ifadesini iki kez, “bir yol” sıfatını ise üç kez tekrarlayarak tekrir sanatı yapar. Bekir Sıtkı’nın bildiği yol insanın doğumundan ölümüne kadar başından geçen serancamıdır. Bu yollar her ne kadar Adem’le Havva’ya, aşka-sevdaya da gitse sonunda bu yolun sonu musalla taşıdır.

********************

Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi;

Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır.

Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi;

Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır.

Necip Fazıl Kısakürek, Çile

Necip fazıl “kaldırımlar” sözcüğünü dörtlükte tam dört kez tekrarlayarak tekrir sanatı yapmasının yanında “kaldırımlar”ı ızdırap çekenlerin annesi ve içinde yaşayan bir insan olarak tasvir eder.

********************

Bir sır ki yalnız, yalnız gözlerimiz konuştu,

Bir sıı ki yalnız, yalnız sen ve ben biliyoruz;

Bir sır ki rûhumuzu enginlerinde uçtu;

Bir sır ki gece gibi, deniz gibi hudutsuz;

Bir sır ki yalnız, yalnız sen ve ben biliyoruz

Ömer B.Uşaklı, Hayatı, Sanatı ve Şahsiyeti

Ömer Bedrettin uşaklı- “bir sır ki” ifadesini beş kez ve “yalnız” sözcüğünü de altı kez kullanarak tekrir sanatı yapar. Şair öyle bir sırdan bahseder ki bu sırrı kendisi ve sevgilisinden başka kimse bilmez.

********************

Her zulmü, kalın boğmağa bir parça kan yeter,

Ey şark uyan yeter, yeter ey şark uyan, yeter

Ali C. Yöntem, Meşrutiyet Devri Türk Edebiyatı

Ali Canip Yöntem “ey şark uyan yeter” çağrısını tekrir sanatının imkanlarından yararlanarak yapar. Burada “Şark” doğu halkları yerine kullanılmıştır.

********************

Bekle beni sen al

Sen al beni yalnız bırakma

Ben kalayım burda sen gel

Unutma!..

İhsan Şimşek,

Örneklerle Türkçe ve Edebiyat Bilgileri

İhsan Şimşek, “ben sen al” teklifini “sen al beni” şeklinde tersinden ifade ederek hem akis sanatı yapar, hem de tekrir sanatından yararlanır. Burada sevgiliye sesleniş/yakarma söz konusudur.

********************

Bahçemde açılmaz seni görmezse çiçekler;

Sahil seni, rüzgar seni, akşam seni bekler.

Gelmezsen eğer mevsimi nerden bilecekler

Sahil seni, rüzgar seni, akşam seni bekler.

Faruk Nafiz Çamlıbel, Türk Şiir Sanatı

Faruk Nafiz, “sen” şahıs zamirini belirtme durum ekiyle birlikte tam yedi kez tekrarlayarak tekrir sanatının güzel bir örneğini verir. Bu şiirde “sen” sevgili olarak karşımıza çıkar. Şair, hayatta olabilecek bütün eylemleri “sen” diye seslendiği sevgilisine bağlar. Dünyadaki bütün öğeler harekete / eyleme geçebilmek için onun gelmesini beklerler. Ayrıca ikinci mısranın dördüncü mısrada tekrarlanmasıyla ayrı bir tezat sanatı oluşturulmuştur.

********************

ah büyük tarla, ah büyük deniz, ah büyük çalgı, bil!

senin en son alacağın biçimin sabırlı yontucusuyuz

Turgut Uyar, Büyük Saat

Turgut Uyar, tarla, deniz ve çalgıyı “büyük” şeklinde nitelendirirken “ah büyük” şeklindeki edat eklemesiyle aynı zamanda tekrir sanatını da gerçekleştirir.

********************

O eski bir güvercindi, gittikçe hatırlanan,

O eski bir güvercindi, uçması da iyiyde bana kalırsa,

O eski bir güvercindi, çünkü tenhaydı şairler,

Benim saçlarıma şahlanıldı, benim saçlarım çalılara.

Ülkü Tamer, Kendini Okumalı

Ülkü Tamer, “O eski bir güvercindi” şeklinde üç defa yinelenen ifadeleriyle tekrir sanatı yapar.

********************

İnsan kuş kanadında gelen yazı.

İnsan gül fidanında yanan gonca.

İnsan umutların kapısı.

Kadir, Mutlu Olmalı Varken / 166

Kadir, “insan” sözcüğünü üç dizenin başında da kullanarak tekrir sanatı yapar. İnsan sözcüğü bu şiirde kuş kanadında gelen yazıya, gül fidanında yanan goncaya benzetilmekle birlikte umutların kapısı olarak da nitelendirilir.