Şair Eşref Deccal Kitabının İncelemesi

Şair Eşref Deccal Kitabının Tahlili

Şair Eşref Deccal Kitabının Açıklaması

Eşref bu kitabını da ön kapağına bir kıta ekleyerek bastırmıştır. Eserin başlığını teşkil eden istimdadın kimden ve neye karşı olduğunu bu kıtanın muhtevası dolayısıyla anlaşılmaktadır. Şairin istibdadın yıkılması için öncelikle Allah’dan istimdad ettiği ön kapaktaki kıta şöyledir:

‘Ah-ı mazlûmin eder çıktıkça gökte ittihâd Korkarım ki arş-ı â’lâ sarsılır feryâddan Yâ ilâhi kahr u temdir et hükümdârânını Zevk alan hangi hükümet varsa istibdâddan

Dış kapaktaki kıtada istibdattan zevk alan hükümetleri, hükümdarlarını kahretmesi, yerle bir etmesi için Allah’a yakaran şair, esere ismini veren ‘istimdad’başlıklı beşer mısralık yirmi üç bölümden oluşan uzun manzumesinde ise Hazreti Muhammed’e yönelir, ondan yardım ister. Çekilen sıkıntıları Allâh Resûlüne şikâyet eder. Halifenin, peygamberin vekili olması düşüncesinden yola çıkarak; vekilinin Resûle uygun hareket etmemesini yadırgar ve bunu sitemli bir dille eleştirir:

‘Açıkken ehl-i İslâm’a sebilin yâ Resûlullah Ne hakkı var kapatsın bir dalîlin yâ Resûlullah Adâlette senin yokken adilin yâ Resûlullah Edip mahkûmu bir hizb-i kalîlin yâ Resûlullah Bizi ezdikçe ezmekte vekilin yâ Resûlullah’

Eşref, Abdülhamid‘in her türlü göze batan hareketini Resullullah’a şikayet eder. O bu makamda kaldıkça milletin yüzü hiç gülmeyecek, işler hiç yoluna girmeyecektir. Peygamber’e hitabında edeple bağdaştırılamayacak derecede laubâli sitemlere de sıkça rastlanmaktadır:

‘Nasıl rahat edersin ümmetin feryâd ettikçe Gelir aks-i sedâ biz senden istimdâd ettikçe’^* 

Şiirde Abdülhamid’in ‘İkdam’ gazetesiyle olan ilişkisini de dile getirir bundan duyduğu rahatsızlığı ifade eder. Onun kendisi ve hükümeti lehine, İkdam’da yazdırdıklarından şikayetçidir:

‘Lehinde bin yalan yazdırsa da rüşvetle İkdâm’a Halîfe böyle mi olmak gerektir ehl-i İslâm’a Olur mu hükmü câiz bir zelîlin yâ Resûlullah’

Eşref dile getirdiği bu duyguların hepsinin milletin ortak hisleri olduğu kanaatindedir, ve bu toplu haykırışlara hala bir cevap gelmemesine şaşırmaktadır. Şiirin son bölümü şöyledir.

‘Sokaklar kan dolar, mesdud olur üç günde bir çarşı Hilafet iddasında olan bir zalime karşı Muaccizlikse de oldum dahilek ya Resullullah Bizi duydukça tir tir titretir ol zâlimin marşı Niçin bilmem ki hâlâ yıkmamakta ahımız arşı’

Bütün varlığıyla Abdülhamid’e karşı olan ve onun millete zararlarına katlanamayan Eşref kitabın arka kapağında yer alan kıtada doğrudan pâdişâha seslenir:

“Pâdişâhım hâcesin milletine hakkıyla Öğretirsin nice esrârı kitapsız, fensiz Biz ‘anarşist’ ile ‘bomb’un ‘maşin enfarnal’in Ne demek olduğunu öğrenemezdik sensiz’

Bu şiir Eşref’in Abdülhamid aleyhine yazdığı uzun şiirlerden birisidir. İroni, mübalağa, benzetme yöntemlerine sık sık başvuran şâir istibdâttan ne kadar bunaldığını da güçlü hicvi ile haykırmıştır.