Manas Destanı Metni Etkinlik Cevapları (5-6-7-8. Sınıf)

Manas Destanı metni cevapları ve soruları, MEB Yayınları 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar Masal ve Destanlarımız Ders kitabı sayfa 94-95-96-97-98-99-100-101 (Doğal Destanlarımız Ünitesi)

Manas Destanı Metni Cevapları

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 94 Cevapları

METNE HAZIRLIK

Soru: Günümüzde dünya üzerinde Türk adıyla anılan devletler hangileridir? Bildiklerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap:

Günümüzde Türk adıyla anılan devletler şunlardır:

• Türkiye Cumhuriyeti
• Türkmenistan
• Azerbaycan
• Kazakistan
• Kırgızistan
• Özbekistan

***

Kırgızların tarihsel kahramanlık destanı olan Manas, Türk halk edebiyatının değerli bir hazinesidir. Destanda, Kırgızların hanı olan Manas zamanında ve daha sonrasında gelişen olaylar anlatılmaktadır. Manas Destanı, hem çok uzun bir destan olması hem de içeriğinin zenginliği açısından dünyanın en büyük destanlarından biri sayılmaktadır. Sadece Kırgızların değil; eski Türk boylarının da kültürünü, inancını, dünya görüşünü, tarihini ve toplum düzenini yansıtan bir destandır. Destanda yurda bağlılık yanında sevgi, ayrılık, sıla özlemi, sadakat, ihanet gibi birçok konu işlenmektedir.
Bildiğimize göre, Manas Destanı’nın bir milyonu aşkın dize sayısı bulunmaktadır. Başka ulusların bu büyüklükte bir destanı olmadığına göre, dünyanın en uzun destanı Manas Destanı’dır. Günümüzde de hâlâ Kırgız halk sanatçıları tarafından destana eklemeler yapılmaktadır.

MANAS DESTANI

Manasın babası Yakup Han’dır. Annesinin adı Çığırdı’dır. Yakup Han He Çığırdı Hanım evlendikten on dört sene sonra Manas doğmuştur. Manas’ın doğmasıyla civardan gelen elçiler, onun ileride bir kahraman olacağını hemen anlamışlardır. On yaşına gelince Manas tam bir kahraman olur. Düşmanlarının üzerine saldırarak çeşitli başarılar elde eder. Atlarına at erişemez, zırhına ok işlemez. Kalmuk baskınlarına karşı Kırgız halkının birliğini, bütünlüğünü koruyan Manas, milleti için bir kahramanlık ve özgürlük sembolü hâline gelir.
(Aşağıda, destandan “Manas’ın Dünyaya Gelişi” bölümü verilmiştir.)

MANAS’IN DÜNYAYA GELİŞİ
(•••)
Çıyırdı Hatun dokuz ay sonra bir erkek çocuk dünyaya getirdi. (…) Cakıp Bey’in sevincine payan yoktu. (…) “Beşik bağı berk olsun, kundak bağı kut olsun!” diye dua etti.
Cakıp, büyük bir düğün yapıp çocuklarına ad vermeye karar verdi. Akbalta “Bu çocuğun adının Manas olduğunu ancak biz bilelim. Kalmuk, Çin ve Moğollar bilmesinler. İsim düğününde bu çocuğun adının ‘Devcindi’ olduğunu ilan edelim.” dedi.
Bu ad değişikliğinin sebebi Çinli Esen Han’ın kâhinlerinin Kırgızlarda Manas adlı bir çocuğun doğuşunu ve bunun Çin ve Kalmuk halkları için büyük bir bela olacağını haber vermeleriydi. Esen Han bu çocuğu aratıyordu. Kırgız beyi Akbalta “Bu oğlan Kalmuk, Çin ve Moğollardan Kırgızların öcünü alacak, yaşı on iki olduğunda Kaplan Manas adı meşhur olacak, şimdilik onun Manas olduğunu düşmanlar bilmesinler.” dedi.

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 95 Cevapları

Böylece bütün KırgızLar Manas adını ağızlarına almamaya söz verip ant içtiler.
Aylardan ay geçti, yıllardan yıl geçti, Manas sekiz yaşına bastı. Kırk evden kırk çocuk toplayıp askerlik oyunu yapıyordu. Kalmukların seksen çocuğu bunların yanı başında oynuyorlardı. Bunlar Kırgız çocuklarına hakaret ederek (…) alay ediyorlardı. (…) Manas tekrar, “Çocukları bırakınız!” diye yalvarırken onun da üzerine saldırdılar. Manas dudaklarını ısırıp içi ateş gibi alevlenip arkadaşlarını toparlayıp düşman çocuklara öyle saldırdı ki evlerine doğru kaçıştılar. (…) Bu hâli gören Cakıp, kırk çocuğu evlerine kovup Manas’ını yakaladı ve oğlunu çok azarladı, “Çocukluk, delilik yapıyorsun. Arkan Kırgız ili burada yok. Biz burada sığıntı olup yaşıyoruz, Altay’a sürgün geldik. (…)
Bu sırada, aklı derin derya, halk içinde saygılı ihtiyar, Akbalta, Cakıp Ağa’nın yanına yaklaşıp “Hey Cakıp, hayvanların kurusun. Bu Manas bizim kurtuluş ümidimizdir. Onu iyi terbiye edelim!” diye konuştu.

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 96 Cevapları

Kalmukların, oğluna bir fenalık yapacakları belli olmuştu.
Cakıp Ağa’nın koyun sürülerine bakan çobanların başı Oşpurbay adlı biri vardı. Ma- nas’ın anası Çıyırdı Hatun onu çağırıp Manas’ı yanına alıp üç dört yıl bakmasını, oğlunu ona emanet ettiğini, onu Kalmuk çocuklar gibi giydirmesini söyledi.
Koyun çobanı Oşpurbay’ın yanında barınan Manas, burada da yaramazlığını bırakmadı. Yanına, kendisi gibi kırk çocuk bulup babasının koyunlarından birçok koyun kesip ziyafet verdi. “Bana prens diye hitap ediniz!” diye çocuklara öğretti. (…) Manas’ın koruyucusu olan çobanlar başı Oşpurbay “Ey Cakıp, bu oğlun adam olmaz. Yanına topladığı yoldaşları ona “Pars, Arslan Manas!” diye parola uydurmuşlar. ‘Manas’ kim, ‘Devcindi’ kim? Çocuğunuza sahip olunuz, söylediklerimi hatrınızda tutunuz!” diye uzun uzun şikâyet etti ve sürülerini gitti.
Çoban başının bu sözlerini dinleyen Çıyırdı Hatun kocasına şöyle dedi: “Gönlüne ağır alma. Bu Manas’ım bizi, uzakta kalan yurdumuza kavuşturacak. Manas’ım sürgün halkımızı düşman elinden kurtaracak. Atalarımızdan kalan Kengöl, Talas, Isıkgöl’e bizi götürecektir. Manas’a dayanıp bu Altay’dan kaçmalısınız. Sağ salim yürürse Manas’ım bütün Kırgızları kurtaracaktır.”
O sırada bir alay asker ve bayraklar göründü. Bu yedi yüz askerin kumandanı Koçko adlı Çinli idi. Esen Han tarafından Cakıp üzerine gönderilmiş olan bu alayın Başbuğu Cakıp’ın karşısına çıkıp gürledi: “(…) Bereketli, cennet gibi Altay’da yaylayıp zengin olmuşsun, şimdi de kaçmaya hazırlanıyormuşsun. Bizi, alemi aldatmak için oğluna yalancı ad olarak ‘Dev-

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 97 Cevapları

cindi’ diye ilan etmişsin. (…) Oğlunu derhâl bana teslim et. Yoksa ocağını söndüreceğim, malını yağma edeceğim. (…) Altay’dan kaçmaya hazırlanıyormuşsun, ha!” diye bağırıp çağırdı.
Cakıp’tan ses çıkmadığı için askerlerine at sürülerini sürmeyi emir verdi. Davul zurnalar çalındı, Kırgız evleri yıkıldı, her şey yağma edilmeye başladı. Kızlar, gelinler feryat edip ağlaştılar.
Bu durumu gören on iki yaşındaki Manas silahlanıp Aymanboz denilen atına bindi ve düşmana saldırdı. Bu Koçko’nun suratı korkunç idi, bıyığı dağ çukurunda biten ısırgan otuna benziyordu, burnunun delikleri cehennem çukuru gibi idi. Bu habis düşman Manas’ı düelloya çağırdı ve hücuma geçti. Manas onu atından düşürdü. Bunu gören Cakıp ile Ak- balta, “Bırak, bırak!” diye araya girdiler. Cakıp oğlunun bu hareketine çok üzüldü ve ağlayarak “Tek evladım Manas’ım, başımıza bela ve felaket getiriyorsun, Kalmuk ve Çin alplarının meşhuru Koçko’yu yere serdin, ordulu, güçlü yurda saldırıp bizi belaya soktun.” diye inledi. Araya aksakal Akbalta girdi, “Aman Cakıp” dedi, “Böyle konuşma! Bu çocuk sönmüş ocağımızı yakacak, ölmüş yurdumuzu diriltecektir. Fırtınalar estiği zaman bu Manas sığınağımız olacaktır.” diye Cakıp Bey’i teskine çalıştı.
Bu olaydan sonra Kırgızlar ana yurtlarına doğru kaçmaya karar vererek yola çıktılar.

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 98 Cevapları

1. ETKİNLİK

Soru: Manas Destanında yer alan aşağıdaki kahramanların kişilik özelliklerini verilen bölümlere yazınız.

• Cevap:

Manas: Manas, cesur, yiğit ve lider ruhlu bir kahramandır. Küçük yaşlardan itibaren düşmanlara karşı savaşmış, halkını korumuş ve kurtuluşun sembolü olmuştur.

Cakıp Bey: Cakıp Bey, oğlunun kahramanlığını takdir eden ama halkını korumak için tedbirli ve endişeli bir liderdir. Oğlunu korumaya çalışırken, halkının geleceğini düşünür.

2. ETKİNLİK 

Soru: Destanda anlatılanlar düşünüldüğünde Manas Destanı’nın ortaya çıkış sebebi ne olabilir? Düşüncelerinizi aşağıya yazınız.

• Cevap: Manas Destanı, Kırgız halkının birlik ve bağımsızlık mücadelesini, vatan sevgisini ve kahramanlıklarını anlatmak amacıyla ortaya çıkmıştır. Bu destan, Kırgızların kültürel değerlerini ve özgürlük arzusunu yansıtır.

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 99 Cevapları

3. ETKİNLİK 

Soru: Öğretmeni Cihana üstünde bazı değerlerin yazılı olduğu not kâğıtları vermiştir. Bu değerlerden destandan çıkarılabilecek olanları işaretlemesini istemiştir. Cihan hangi değerleri işaretlemiştir?

• Cevap:

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 100 Cevapları

4. ETKİNLİK 

Soru: Okuduğunuz destanda Kırgızların ana yurtlarına doğru kaçmaya karar vermelerine kadar geçen süreç, destanın serim bölümüdür. Destanın düğüm ve çözüm bölümlerinde neler olabileceğine dair tahminlerinizi aşağıya yazınız.

• Cevap:

Düğüm: Kırgızlar, ana yurtlarına doğru kaçarken düşman orduları tarafından takip edilirler. Manas, liderliği ve cesaretiyle halkını korumak için stratejiler geliştirir ve düşmanla karşı karşıya gelir. Zorlu savaşlar yaşanır ve Kırgız halkı Manas’ın etrafında toplanarak düşmana karşı direnmeye başlar.

Çözüm: Manas, büyük bir zafer kazanarak düşmanları yener ve halkını ana yurduna kavuşturur. Kırgızlar özgürlüğüne kavuşur, Manas da halkının lideri olarak onurlandırılır. Bu zafer, Kırgızların birliği ve dayanışmasının gücünü ortaya koyar.

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 101 Cevapları

5. ETKİNLİK 

Soru: Başka bir şehre taşındığınız için okul değiştirmeniz gerekseydi yeni okulunuza alışabilmek için neler yapardınız? Yazınız.

• Cevap: Yeni bir okula alışmak için ilk olarak öğretmenlerim ve sınıf arkadaşlarımla tanışır, okul kurallarını öğrenirdim. Daha sonra sosyal etkinliklere katılarak yeni arkadaşlıklar kurmaya ve ortamı tanımaya çalışırdım.

6. ETKİNLİK 

Soru: Manas Destanı, “Doğal Destanlarımız” ünitesinde buraya kadar okuduğunuz destanların hangileriyle ortak millî motiflere sahiptir? Bu motifleri belirleyerek arkadaşlarınıza açıklayınız.

• Cevap: Manas Destanı, Oğuz Kağan ve Göç Destanı gibi Türk destanlarında sıkça görülen “kutsal ışık” ve “at” motifleriyle ortak motifler içerir. Her iki destanda da kahramanlar kutsal ışıklar altında doğar ve ata binmek, kahramanlığın önemli simgelerinden biridir.

7. ETKİNLİK 

Soru: Okuduğunuz destanın ana kahramanı Manas’ın kişilik özellikleri üzerinde düşünerek hayalinizde yeni ve farklı bir destan kahramanı tasarlayınız. Destanlardaki dil ve anlatım özelliklerini göz önünde bulundurarak tasarladığınız kahramanın içinde olduğu bir olay yazısı yazınız.

• Cevap: Kahramanımın adı Altay Alp olsun. Altay Alp, dev bir ejderhanın köyünü tehdit ettiği bir dönemde halkını korumak için yola çıkar. Gümüş kalkanı ve efsanevi atı ile ejderha ile karşılaşır. Kalkanını gökyüzüne kaldırarak fırtınayı çağırır, ejderhanın üzerine yıldırımlar düşer ve Altay Alp, dev ejderhayı yenerek halkını kurtarır. Halk ona “Gökgürültüsünün Oğlu” adını verir.

5, 6, 7 ve 8. Sınıf Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı MEB Yayınları Doğal Destanlarımız Ünitesi Sayfa 94-95-96-97-98-99-100-101 Manas Destanı Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.