Fecr-i Ati Şiiri
FECR-İ ÂTİ ŞİİRİ
Fecr-i Âti şiiri Türk şiirinde yeni bir dönemi ifade eder. Bu şiirin tarihsel sürecini şöyle açıklamak mümkündür. II. Meşrutiyet’in ilanı ile bir kısım şiir sevenler Edebiyat-ı Cedide şairlerinin sessizliğine bir tepki olarak yeni bir anlayış ortaya koyarlar. Kendilerini Fecr-i Âti olarak adlandıran Celâl Sâhir, Ahmet Haşim, Fuad Köprülü gibi isimlerin de bulunduğu bu topluluk, kendilerinden önceki döneme bir tepki mahiyetinde bir tutum izlerler. Onlara göre Edebiyat-ı Cedîde’den sonra hürriyet ilan edilmiş ve yeni sanat eserlerinin meydana gelmesini icap ettirecek şartlar ve sebepler hasıl olmuştur. İlk nazarda bu yeni şartlar dâhilinde yapılacak yeni edebi hareketlerin Edebiyat-ı Cedide üstatları tarafından yapılması lazım geldiği akla geliyorsa da, işte onlar, hürriyetin ilanından beri susmuşlar ve bir yenilik gerçekleştirememişlerdir.
Aslında Fecr-i Âti, şiir yönüyle de kendinden önceki anlayışı devam ettirme eğilimindedir. Temalar, kullanılan vezin, karamsarlık, marazilik Fecr-i Âti şiirinde de görülür. Şekil olarak ise bir önceki döneme bağlı olmakla birlikte serbest müstezadı
daha serbest kullanmış ve böylece Fransız sembolistlerindeki serbest şiire iyice yaklaşılmıştır. Bu iki akım arasındaki en temel
farklılık ise Fransız sembolistlerini daha yakından tanıma ve anlama imkânı bulmalarıdır. Bu şiirin genel özellikleri şöyle sıralanabilir:
FECR-İ ÂTİ ŞİİRİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
1. Servet-i Fünûn sanatçıları gibi Fransız şiirini benimsemişlerdir.
2. Kulak için kafiye anlayışını benimsemişlerdir.
3. Sembolizm, parnasizm ve empresyonizm akımlarından etkilenmişlerdir.
4. Arapça ve Farsça kelime ve tamlamaları sıkça kullanmışlar böylece ağır bir dil oluşturmuşlardır.
5. Duygusal şiirler yazmışlar ve tabiat tasvirlerinde gerçeklerden uzak davranmışlardır. Özneldirler.
6. Serbest müstezat nazım biçimini ustalıkla kullanmışlardır.
Bu topluluk içinde yer alan şairlerin en önemlisi Ahmet Haşim’dir. Fransız sembolizminin Türk edebiyatındaki temsilcisi olarak kabul edilen Haşim, Banarlı’nın ifadesiyle “Kısmen Servet-i Fünûn şiirini, kısmen Fransız sembolizmini hatta kısmen de Türk Divan şiiri tesirlerini kendi şair benliğinde birleştirerek şiir dünyamıza musikili ve orijinal bir söyleyişle tılsımlı terennümler bırakmaya muvaffak olmuş, kudretli bir şairdir.” Diğer önemli isim isimler ise Emin Bülend Sedaroğlu, Tahsin Nahid, Mehmet Behçet Yazar, Fazıl Ahmet Aykaç’tır.
