Dirse Han Oğlu Boğaç Han Destanı Metni Etkinlik Cevapları (5-6-7-8. Sınıf)

Dirse Han Oğlu Boğaç Han Destanı metni cevapları ve soruları, MEB Yayınları 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar Masal ve Destanlarımız Ders kitabı sayfa 78-79-80-81-82-83-84-85 (Doğal Destanlarımız Ünitesi)

Dirse Han Oğlu Boğaç Han Destanı Metni Cevapları

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 78 Cevapları

METNE HAZIRLIK

Soru: Günümüzde isimler, kişilerin sahip oldukları özelliklere göre verilseydi siz hangi özelliğinizle bir isim almak isterdiniz ve bu isim ne olurdu? Anlatınız.

• Cevap: Eğer isimler kişilerin özelliklerine göre verilseydi, ben “Sabırlı” adını almak isterdim. Çünkü zorluklarla karşılaştığımda sabırlı olmayı başarır ve sakin bir şekilde çözüm üretmeye çalışırım.

Dede Korkut Destanları Orta Asya’da şekillenmeye başlamıştır. Türklerin Müslüman olmalarından ve Anadolu’ya gelmelerinden sonra bazı değişikliklere uğramıştır. Kitap, on iki destansı hikâye ve bir ön sözden oluşmuştur. Destanlarda Kuzeydoğu Anadolu dolaylarındaki Müslüman Oğuzların hayatı anlatılır. Ancak destanlar İslamiyet öncesi dönemden de izler taşımaktadır.
Birçok halk kahramanının mücadelesinin anlatıldığı Dede Korkut Destanları’nda; güzel ve hikmetli sözler, Türklerin tarihine ilişkin rivayetler, Türk töresine ait pek çok konu işlenmiştir.

DİRSE HAN OĞLU BOĞAÇ HAN DESTANI

Oğuz ilinde, Hanlar Hanı Bayındır Han, bir gün yerinden doğrulmuştu. Büyük çadırını kurdurmuştu. İçini, ipek halı seccadelerle döşetmişti. Bayındır Han, yılda bir kez bütün hanları, ulu kişileri etrafında toplar, Oğuz Beylerini ağırlardı. Atın aygırını, koyunun koçunu, devenin erkeğini kestirirdi.
Bir yere ak çadır, bir yere al çadır, bir yere kara çadır diktirirdi. Kimin oğlu, kızı yoksa kara çadırda ağırlansın. Altına kara keçe serilsin, kara koyun yahnisinden önüne getirilsin, yerse yesin, yemezse kalkıp gitsin! Oğlu olanı ak çadıra, kızı olanı al çadıra oturtun. (…)
Oğuz Beyleri bir bir gelip toplanmaya başladılar. Dirse Han adlı beyin oğlu ve kızı yoktu.
(•••)
O sabah Dirse Han kırk yiğidini yanına alıp Bayındır Han’ın ziyaretine geldi. Bayındır

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 79 Cevapları

Han’ın yiğitleri Dirse Han’ı karşıladılar. Getirip kara çadıra kondurdular. Kara keçeyi altına döşediler. Kara koyun yahnisinden önüne getirdiler. Bayındır Han’dan buyruk böyledir beyim, dediler.
Dirse Han sordu:
“Bayındır Han benim ne eksikliğimi gördü, kılıcımdan mı gördü, soframdan mı gördü. Benden aşağı kimseleri ak otağa, kızıl otağa kondurdu. Benim suçum ne oldu ki beni kara otağa kondurdu?”
“Han’ım, bugün Bayındır Han’dan buyruk şöyledir: Oğlu, kızı olmayanı hor görürüz, demiştir,” dediler.
Dirse Han öfkelendi, yerinden kalktı:
“Yiğitlerim, kalkın gidelim. Burada kalmayalım,” dedi.
Dirse Han evine geldi. Çağırıp hatununa söyledi:
Beri gel başımın bahtı, evimin tahtı,
Evden çıkıp yürüyünce servi boylum, topuğunda sarmaşınca kara saçlım,
Kurulu yaya benzer çatma kaşlım,
Çift badem sığmayan dar ağızlım,
Gül elmasına benzer al yanaklım,
Kadınım, evimin idarecisi, direğim,
Görüyor musun ne oldu?
Han Bayındır yerinden doğrulmuş,
Bir yere ak çadır bir yere kızıl çadır,
Bir yere kara çadır kurdurmuş.
Oğulluyu ak çadıra, kızlıyı kızıl çadıra,
Oğlu, kızı olmayanı kara çadıra oturtup ağırlayın,
Altına kara kilim döşeyin!

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 80 Cevapları

Kara koyun yahnisinden önüne getirin,
Yerse yesin, yemezse kalksın gitsin.
(•••)
Yüce Tanrı bize akıllı bir oğul vermez, nedendir? Dedi.
(•)
Dirse Han’ın hatunu söylemiş, görelim ne söylemiş:
Hey Dirse Han, boşuna öfkelenme!
İncinip acı sözler söyleme!
Yerinden kalk, alaca çadırını yeryüzüne diktir,
Attan aygır, deveden erkek deve, koyundan koç kes.
İç Oğuz’un, Dış Oğuz’un beylerini başına topla.
Aç görsen doyur, çıplak görsen donat!
Borçluyu borcundan kurtar,
(…)
Büyük ziyafet ver, dilek dile,
Olur ki bir ağzı dualının hayır duası ile Tanrı bize bir topaç gibi çocuk verir, dedi.
Dirse Han, hatununun sözünü tuttu. Büyük bir ziyafet verdi, dilek diledi. Attan aygır, deveden erkek deve, koyundan koç kestirdi. İç Oğuz, dış Oğuz beylerini başına topladı. Aç görse doyurdu. Çıplak görse donattı. Borçluyu borcundan kurtardı. (…) El kaldırdılar, dilek dilediler. Bir ağzı dualının hayır duası ile Yüce Allah bir çocuk verdi. Hatunu hamile oldu. Bir nice müddetten sonra bir oğlan doğurdu. Oğlancığı bir dadıya verdiler. Oğlan büyüdü. On beş yaşına girdi. (…) Oğlanın babası Bayındır Han’ın ordusuna karıştı. Bayındır Han’ın bir boğası, bir de erkek devesi vardı. O boğa bir sert taşa boynuz vursa un gibi öğütürdü. Bir yazın bir güzün boğa ile erkek deveyi savaştırırlardı. Bayındır Han, kudretli Oğuz beyleri seyreder eğlenirdi. Yine bir gün boğayı ahırdan çıkardılar. Üç kişi sağ yanından, üç kişi sol yanından demir zincirlerle bağlamışlar, tutuyorlardı. Gelip meydanın ortasında bırakıverdiler. O sırada Dirse Han’ın oğlancığı meydanda emsalleriyle aşık oynuyordu.

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 81 Cevapları

Erler, oğlancıklara:
“Kaçın,” diye bağırdılar.
Diğer oğlanlar kaçıştılar. Dirse Han’ın oğlancığı kaçmadı. Ak meydanın ortasında baktı, durdu. Boğa da oğlana sürdü geldi. Beyler, oğlanı öldürecek sandılar. Oğlan, yumruğu boğanın alnına bir çaktı ki meydanı boğaya dar etti. Boğa geri geri gitti. Oğlan, yumruğunu yıldırım gibi çaktı. Boğanın gözü döndü. Başı bulandı. Boğayı meydanın öbür ucuna sürdü. Sıçrayıp boğanın sırtına bindi. Boğanın kürek kemiklerine çöktü. Boğa ayaküstü duramadı. Tepesinin üstüne yıkıldı. (…) Beyler, erler, yiğitler oğlancığa hayran kaldılar, gelip oğlanın üstüne yığınak oldular. “Yaşa!” dediler. “Dedem Korkut gelsin, bu oğlana ad koysun, birlikte babasına varsın. Babasından oğluna beylik istesin, taht alsın.” dediler. Çağırdılar, Dedem Korkut gelir oldu, oğlanı alıp babasına vardı. Görelim ne söyledi:
Hey Dirse Han! Beylik ver bu oğluna,
Erdemlidir taht ver,
Boynu uzun at ver bu oğlana, biner olsun, hünerlidir,
Ağıllardan on bin koyun ver bu oğlana,
Etlik olsun, hünerlidir.
Develerden kızıl deve ver bu oğlana,
Yük taşıyıcı olsun, hünerlidir.
Altın başlı çadır ver bu oğlana,
Gölge olsun, erdemlidir.
Omuzları işlemeli giysi ver bu oğlana,
Giyer olsun, hünerlidir.
(…)
Bu oğlan dövüştü,
Bir boğayı öldürdü.
Oğlunun adı Boğac olsun (…) dedi.
Dirse Han çok sevindi. Oğluna beylik verdi. Taht verdi. Oğlan tahta çıktı. (…)

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 82 Cevapları

1. ETKİNLİK

Soru: Dirse Han Oğlu Boğaç Han Destanında Boğaç Han’ın ad almasına kadar geçen süreci düşününüz. Dirse Han’ın bir oğlunun olması ve bu çocuğun gücü sebebiyle bir ada sahip olmasının Dirse Han için önemi ne olabilir? Düşüncelerinizi aşağıya yazınız.

• Cevap: Dirse Han’ın oğul sahibi olması, toplumdaki saygınlığını artıran önemli bir olaydır. Boğaç Han’ın gücü ve yiğitliği sebebiyle ad alması, Dirse Han’ın ailesinin soyunun devam edeceğini ve toplumda güçlü bir miras bırakacağını simgeler. Oğlunun gücü ve kahramanlığı, Dirse Han’ın toplumda daha çok kabul görmesine ve saygı kazanmasına yol açmıştır.

2. ETKİNLİK 

Soru: Önceki derslerde okuduğunuz “Keloğlan ve Tarhana Tozu” masalı ile “Dirse Han Oğlu Boğaç Han Destanı”nı tür özelliklerine göre karşılaştırınız. İki metin arasındaki benzerlik ve farklılıkları belirtilen yerlere yazınız.

• Cevap:

Keloğlan

• Benzerlikler: Her iki metinde de kahramanlar cesaretleriyle ön plana çıkar. Her iki metin de halk arasında yaygın olan geleneksel anlatılardır.
• Farklılıklar: “Keloğlan ve Tarhana Tozu” masalı, daha basit bir dil kullanılarak anlatılmıştır. Keloğlan masalı, masal türüne ait özellikler taşır ve olağanüstü olaylarla eğlendirici bir şekilde sonuca ulaşır.

Dirse Han

• Benzerlikler: Her iki metin de kahramanlık temalıdır. Her iki metinde de aile ve toplum ilişkileri vurgulanır.
• Farklılıklar: “Dirse Han Oğlu Boğaç Han Destanı” ise destan türüne ait bir anlatıdır ve daha ciddi, epik bir dil kullanılmıştır. Dirse Han destanı, mitolojik ve tarihsel ögeler içerir ve destanın köklü Türk kültürüne dayanan bir derinliği vardır.

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 83 Cevapları

3. ETKİNLİK 

Soru: Okuduğunuz destanda aşağıdaki değerler bulunmaktadır. Belirtilen değerlerin destanda hangi bölümlerde geçtiğini karşılarına yazınız.

• Cevap:

Sevgi: Dirse Han’ın, oğlunun güçlü olduğunu gördüğünde ona karşı hissettiği sevgi, oğluna beylik ve taht vermesiyle gösterilmiştir.

Saygı: Oğuz beylerinin Boğaç Han’ın gücünü ve cesaretini takdir edip ona saygı göstermeleri, ad almasını istemeleriyle görülmektedir.

Yardımseverlik: Dirse Han’ın hatununun, Tanrı’dan çocuk sahibi olmak için verdiği ziyafette açları doyurması, çıplakları giydirmesi.

Dostluk: Boğaç Han’ın diğer beylerle arasındaki bağ, beylerin ona destek olup ismini alması için birlikte hareket etmeleri.

Soru: Yukarıdaki değerlerden farklı olarak destandan çıkarılabilecek değerleri ve bu değerlerin geçtiği bölümleri yazınız.

• Cevap:

Cesaret: Boğaç Han’ın boğayı tek başına yenmesi, onun cesaretini ve gücünü göstermektedir.

Adalet: Dedem Korkut’un, Boğaç Han’a yaptığı kahramanlığa uygun bir isim vermesi ve hakkını teslim etmesi.

Sadakat: Oğuz beylerinin Boğaç Han’ın cesaretini gördükten sonra ona bağlılıklarını ifade etmeleri, Boğaç Han’a destek olmaları.

Güven: Boğaç Han’ın başarısı ve erdemli davranışları, ona verilen beylik ve tahtla ona duyulan güvenin göstergesidir.

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 84 Cevapları

4. ETKİNLİK 

Soru: Dirse Han Oğlu Boğaç Han Destanında yer alan kahramanlardan en önemlileri aşağıdaki çadırların üzerinde verilmiştir. Bu karakterlerin kişilik özelliklerini altlarına yazınız.

• Cevap:

Bayındır Han: Adil, devlet işlerinde düzeni ve kuralları ön planda tutan bir liderdir.

Boğaç Han: Cesur, güçlü, adaletli, ve yetenekli bir savaşçıdır.

Dirse Han: Başlarda biraz sinirli ve aceleci olsa da oğluna duyduğu sevgi büyüktür, hatalarını fark edip doğru yolu bulur.

Dede Korkut: Bilge, tecrübeli, adaletli, ve her zaman doğruyu gösteren bir danışmandır.

Dirse Han’ın Karısı: Akıllı, sabırlı, çözüm odaklıdır ve eşine yol gösterici bir rol üstlenir.

Masal ve Destanlarımız Ders Kitabı 1. Modül Sayfa 85 Cevapları

5. ETKİNLİK 

Seyit Onbaşı, Çanakkale Savaşı’nda tek başına 275 kiloluk bir top mermisini tüm kuvveti ve korkusuzluğuyla kaldırıp düşman gemilerini vurmuştur. Gösterdiği bu üstün cesaretle savaşın kazanılmasında önemli bir rol oynayan Seyit Onbaşı’nın bu kahramanlığı tarihimizde iz bırakmıştır.

Soru: Boğaç Han ile Seyit Onbaşı arasında ne gibi ortak özellikler fark ettiniz? Düşüncelerinizi açıklayınız.

• Cevap: Boğaç Han ile Seyit Onbaşı, cesaret ve güçleriyle öne çıkan kahramanlardır. Her ikisi de zor şartlar altında, milletlerini korumak için olağanüstü bir güç ve cesaret göstermişlerdir. Hem Boğaç Han’ın boğayı yenmesi hem de Seyit Onbaşı’nın 275 kiloluk top mermisini kaldırıp düşman gemisini vurması, onları kahraman yapan ortak özelliklerdir.

6. ETKİNLİK 

Soru: Umay’ın bir erkek kardeşi doğmuştur. Ailesi çocuklarına hangi ismi koyacaklarına karar verememiş, bu konuda Umay’ın fikrini almak istemiştir. Umay, kardeşine güzel bir isim bulabilmek için hangi yollara başvurabilir? Düşüncelerinizi aşağıda verilen bölüme yazınız.

• Cevap: Umay, kardeşine isim bulmak için aile büyüklerine danışabilir, anlamı güzel olan isimler hakkında araştırma yapabilir. Ayrıca, kardeşinin güçlü, cesur veya özel bir özelliğini vurgulayan isimler düşünebilir ya da geleneksel isimler yerine farklı kültürlerden esinlenebilir.

Merak Ediyorum

Soru: Bu ünitede öğrendiklerinizden farklı bir destan araştırınız. Araştırdığınız destanla ilgili bir sunum hazırlayınız.

• Cevap: