Din, Mezhep, Millet ve Şeriatın Tanımı
Din, Mezhep, Millet ve Şeriatın Tanımı
Bilginin ilerlemesiyle âlem içinde vuku bulan olayların hiçbirisi hakkında tam bir tanım sunmanın mümkün olmadığı anlaşılmıştır. Tanımın kapsamlı ve engelleyici olması gerekir; yani konuyla ilgili tüm içerikleri kapsamalı ve alakasız bütün içerikleri bertaraf etmelidir. Geçmişte kapsamlı ve engelleyici bir tanımın sunulmasının mümkün olduğu düşünülüyordu. Ancak şu anda böyle bir tanımın mümkün olmadığı ve tanımların konunun bazı boyutlarını gösterdiği ortaya çıkmıştır. Bazı konular daha kolay ve bazıları ise daha zor tanımlanmaktadır.
Her dinin kendi kelam ilminde tanımı nispeten kolay bir iştir. Fakat dünya dinlerinin çok çeşitli olması sebebiyle bu tanımın kendisi bile dinler biliminde oldukça zor bir iştir. Bilim adamları dinlerin tanımında bir veya birkaç ortak yön bulmak için çaba göstermişlerdir. Ancak bir sonuca varamamışlardır. Bu durum, din için seksenden fazla tanımın yapılmasına sebep olmuştur ve onlardan hiçbirisini kapsayıcı ve engelleyici görmek mümkün değildir. Örneğin; dinin, “Allah’ın varlığına inanmak ve bu inancın gereksinimine amel etmek” şeklinde tanımlanması kapsayıcı değildir ve köklü bir din olan Budizm’i kapsamamaktadır.1 Bazıları: Din, “Mukaddes bir şeye inanmaktan” ibarettir, yorumunu yapmışlardır ve bazıları ise onu, “Manevi varlıklara iman” bilmişlerdir. Başka bir grup da: Din, “İtaat ve ibadete layık olan insanüstü bir veya birkaç güce iman etmekten ibarettir” demiştir.
Mezhep kelimesi geçmişte bir dinin dâhilindeki (aynen İslam fıkhındaki beş mezhep gibi) fikirsel mezhepler için kullanılır ve dinin kendisi için çok az kullanılırdı. Batıda “Religion” kelimesi, bir dinin dâhilindeki mezhepler ve dinin kendisi için kullanılırdı. Yaklaşık yarım asırdır bu durumun etkisinde kalan ülkemizin yenilikçileri, mezhep kelimesini “Din” için kullanmaktadırlar.
Millet kelimesi sözlükte “tarz” ve “din” anlamındadır. Terimsel olarak ise tevhit inancına sahip dinler serisine denilmektedir. İslam teolojisinde tevhit inancına sahip dinlerin takipçilerine “Milliyyin” (milliler) denilmektedir ve kitap ehlinden biri Müslüman olduktan sonra tekrar İslam dininden çıkacak olursa Şia fıkhında ona “Mürtedd-i milli” denir. Aynı şekilde İslam âlimleri “Millet” kelimesini özellikle İslam için kullanmaktadırlar. Farsça ve Türkçe’de “Millet” kelimesi, bir ülkenin halkının tamamı anlamında kullanılmaktadır ve bu kullanım nispeten yenidir.
“Şeriat” genellikle semavi hüküm ve kanunlar anlamındadır ve bazen din anlamına da gelmektedir.
