Akis Yansıtma Sanatı Nedir, Örnekleri, Özellikleri Maddeler Halinde

AKİS / YANSITMA

Akis Yansıtma Sanatı Nedir, Örnekleri, Özellikleri Maddeler Halinde

Bir dize ya da cümlenin anlamlı iki parçasından birini önce, diğerini de sonra söyleyerek, anlatılmak istenen sözü önce kurallı cümle şeklinde sonra da devrik cümle şeklinde söylemektir. Dize ters yüz olmakla anlamından bir şey kaybetmez. Her iki durumda da avııı anlamı verir.

********************

Akis / Yansıtma Sanatı Örnekleri

Cennet gibidir rüyin rüyin gibidir cennet

Âdem dayamaz sana sana dayamaz âdem

Nâzim

Nâzim, sevgilinin yüzünü cennete teşbih ederek, önce bu benzetmeyi kurallı bir cümle halinde, sonra da devrik cümle halinde söıliivor. İkinci dizede ise insanın kendisine doyamacağı- nı önce düz sonra da devrik cümle halinden söyleyerek akis sanatının güzel örneklerinden birim veriyor.

********************

Utandım ağlayarak, ağladım utanmayarak

Mehmet Akif Ersoy, Safahat

Mehmet Akif, utanarak ağladığını, utanmayarak ağladığını veciz bir şekilde ifade ederken çok güzel bir akis sanatı yapıyor.

********************

Bizler mi vakti hoşça geçirmekteyiz bugün

Şüphem budur: Vakit mi geçirmekledir bizi?

Yahya Kemal Beyatlı, Kendi Gök Kubbemiz

Yahya Kemal, “vakit geçirmek” deyimini kullanarak noksan bir akis sanatı meydana getirmiştir.

********************

Tahsîl-i hüner vakti, hengâme-i cüvânidir,

Hengâm-ı cüvânidir tahsil i hüner vakti

Tahir Olgun, Edebiyat Lügati

Tahir Olgun, ilk dizede sanat tahsilinin vaktinin gençlik zamanı olduğunu düz bir cümleyle anlatırken, ikinci dizede aynı anlatımı devrik bir cümleyle dile getirir.

********************

Eskiden vardım ben, simdi hiçim ben

Şimdi bir hiçim ben, eskiden vardım

Muammer L.ütfi Bahsi, Edebiyat l.ügatı

Muammer Liitfi Bahşi, “eskiden var olduğunu, şimdi ise bir hiç” olduğunu iki ayrı parça halinde ifade ederken sürekli devrik cümleler kurarak bir çeşit akis sanatı yapar.

********************

ne bakışlar ne uzaklar ne onun en güzel aksi

ne uzaklar ne akisler her şeyi hiçbir veriyor

Turgut Uyar, Büyük Saat

Turgut Uyar, akis sanatının geleneksel çizgisini değiştirerek/modernize ederek kullanır. Birinci dizede “ne bakışlar ne uzaklar” derken, ikinci dizede “ne uzaklar ne akisler” derken akis sanatını yeniden üretir.