9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı 3. Ünite Şiir Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı 3. Ünite Şiir Ünite Ölçme ve Değerlendirme Çalışmaları 

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 116 Cevabı 

• Cevap:

1-6. soruları aşağıdaki şiire göre cevaplayınız.

OTUZ BEŞ YAŞ

Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder.
Dante gibi ortasındayız ömrün.
Delikanlı çağımızdaki cevher,
Yalvarmak yakarmak nafile bugün,
Gözünün yaşına bakmadan gider.
Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
Benim mi Allahım bu çizgili yüz?
Ya gözler altındaki mor halkalar?
Neden böyle düşman görünürsünüz,
Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?
Zamanla nasıl değişiyor insan!
Hangi resmime baksam ben değilim.
Nerde o günler, o şevk, o heyecan?
Bu güler yüzlü adam ben değilim;
Yalandır kaygısız olduğum yalan.
Hayal meyal şeylerden ilk aşkımız;
Hâtırası bile yabancı gelir.
Hayata beraber başladığımız
Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir;
Gittikçe artıyor yalnızlığımız.
Gökyüzünün başka rengi de varmış!
Geç fark ettim taşın sert olduğunu.
Su insanı boğar, ateş yakarmış!
Her doğan günün bir dert olduğunu,
İnsan bu yaşa gelince anlarmış.
Ayva sarı nar kırmızı sonbahar!
Her yıl biraz daha benimsediğim.
Ne dönüp duruyor havada kuşlar?
Nerden çıktı bu cenaze? Ölen kim?
Bu kaçıncı bahçe gördüm tarumar?
N’eylersin ölüm herkesin başında.
Uyudun uyanamadın olacak.
Kimbilir nerde, nasıl, kaç yaşında?
Bir namazlık saltanatın olacak,
Taht misali o musalla taşında.
Cahit Sıtkı Tarancı

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 117 Cevabı

1. Bu şiirin ezberlenmesini kolaylaştıran unsurlar nelerdir? Şiirden örnekleyiniz.

Cevap:

2. Şiirdeki “Hayata beraber başladığımız / Dostlarla da yollar ayrıldı bir bir” ve “Gökyüzünün başkarengi de varmış! / Geç fark ettim taşın sert olduğunu.” dizelerinde anlatılmak istenenle ilgili neler söylenebilir?

• Cevap:

3. Otuz Beş Yaş adlı şiirde söyleyicinin özellikleri ile ilgili neler söylenebilir?

• Cevap: Otuz Beş Yaş adlı şiirde söyleyici yavaş yavaş yaşlandığının farkına varan, gençlik günlerindeki o enerjisinin ve canlılığın kalmadığını düşünen  ve gittikçe  ölüme yakın hisseden biridir.

4. Otuz Beş Yaş şiirinin ismi ile dize sayısı arasında nasıl bir ilgi kurulabilir? Açıklayınız.

• Cevap: Şiir  35 dizeden oluşmaktadır. İnsan hayatının yarısını 35 yaş olarak düşünen şair toplam 35 dize yazarak şiirinin ismi ile dize arasında ilgi kurmuştur.

5. Otuz Beş Yaş adlı şiirdeki sıfatları bularak bunların türünü ve metindeki işlevlerini belirleyiniz.

• Cevap:

6. Cahit Sıtkı Tarancı, Fransa’da öğrenciyken Fransa’nın Alman orduları tarafından işgaline tanık olmuş, Fransa’dan Cenevre’ye geçmek için tehlikeli bir yolculuğa çıkmıştır. Bu yolculuk esnasında bombalanan şehirleri, ölen insanları görmüş, ölüm korkusu benliğine yerleşmiştir. Yukarıdaki bilgilerden yararlanarak Otuz Beş Yaş şiiri ile şairin hayatı arasında nasıl bir ilişki kurulabilir? Açıklayınız.

• Cevap: Cahit Sıtkı Tarancı, Fransa’da öğrenciyken Fransa’nın Alman orduları tarafından işgaline tanık olmuş, Fransa’dan Cenevre’ye geçmek için tehlikeli bir yolculuğa çıkmıştır. Bu yolculuk esnasında bombalanan şehirleri, ölen insanları görmüş, ölüm korkusu benliğine yerleşmiştir.

7. Aşağıdaki şiirlerin konularına göre türlerini nedenleri ile birlikte belirtiniz.

• Cevap: Türü: Epik şiirdir. Nedeni vatan, kahramanlık, cesaret gibi temaları işlemesidir.

Bu vatan toprağın kara bağrında
Sıradağlar gibi duranlarındır.
Bir tarih boyunca onun uğrunda
Kendini tarihe verenlerindir.
Orhan Şaik Gökyay

Şiirin Türü: 

Nedeni: 

daha dokunmadan kurudu irem
çöllere bir türlü yağamıyorum
yeni bir koşunun başlangıcında
biraz deprem sonrası
biraz şehir hülyâsı
bir kalp yangınından geriye kalan
siyah gözlerine beni de götür
artık bu yerlere sığamıyorum
Nurullah Genç

Şiirin Türü: Lirik şiirdir. Nedeni aşk gibi duygusal bir temayı işlemesidir.

Nedeni:

Ne atom bombası,
Ne Londra Konferansı;
Bir elinde cımbız,
Bir elinde ayna;
Umurunda mı dünya!
Orhan Veli Kanık

Şiirin Türü:  Satirik Şiirdir. Nedeni ise bir kişiyi eleştirmesi, eleştirel bir anlatımı olmasıdır.

Nedeni:

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 118 Cevabı

8. Karanlıklar dağılırken sükûn ürperdi.
Her vagonda coştu yanık yanık türküler.
Masum yüzlü nefercikler bakıp gülerdi
Ellerinde, parıldayan keskin süngüler!
Al mendiller sallanarak her pencereden
Tiren kalktı yavaş yavaş bir gelin gibi.
Yeşil kırlar arasından akıp giderken
Ağaçların helecanla çırpındı kalbi!
Yusuf Ziya Ortaç, Yabancı Ellerde

• Cevap:

Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri şiirden hareketle uygun ifadelerle doldurunuz.

9. Hasan, halkın zevk ve anlayışını sade bir dille, hece ölçüsüyle yansıtan şiirleri beğendiğini söylemektedir. Buna göre Hasan’ın aşağıdaki şiirlerden hangisini beğendiği söylenemez?

A) Beni kıya kıya bakan
Kor muyum seni kor muyum
Bakışı ciğerim yakan
Kor muyum seni kor muyum
Usûli

B) Karşıdan gelen piyade
Bizim iller yerinde mi
Etekleri çimen olmuş
Karlı dağlar yerinde mi
Köroğlu

C) Havada şâhine benzer
Meryem’in saçına benzer
Gökte güvercine benzer
Yavru kaşların gözlerin
Kerem

D) Pervane kılıcın almış destine
Siyah mendil bağlar kaşın üstüne
Yiğit olan kıymaz sadık dostuna
Seni sevdiğine vermeli gelin
Pervane

E) Tıfl-ı nâzım cümle gördüm diyü aldatma beni
Görmedin bir hoşça sen dahi ol dil-cû gülşeni
Serv-i nâzım gel Nedîm-i zâr gezdirsin seni
Seyr-i Sa’d-âbâd-ı sen bir kerre ıyd olsun da gör
Nedim

• Cevap: E

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 119 Cevabı

10. Her gün aynı manzara sıkıyor bizi niçin?
Önünde yapayalnız dursan bile şimdilik,
Cevdet Kudret Solok, Seyahat

Yukarıdaki dizelerle

I. için seni çekecek
II. yollar seni bir sabah
III. saracak iplik iplik,
IV. bir gün seyahat için.

bu parçalar kullanılarak sarmal uyak düzeni oluşturulmak istense son iki dizenin sıralanışı aşağıdakilerden hangisi olur?
A) I-IV ve II-III
B) II-III ve I-IV
C) III-I ve II-IV
D) III-I ve IV-II
E) IV-I ve II–III

• Cevap: B

11. Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı: İlerle!
Bir yaz günü geçtik Tuna’dan kaafilelerle…
Şimşek gibi bir semte atıldık yedi koldan,
Şimşek gibi Türk atlarının geçtiği yoldan.

Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Niteleme sıfatı kullanılmıştır.
B) Belgisiz sıfat kullanılmıştır.
C) Sayı sıfatı kullanılmıştır.
D) Bir ismi birden fazla sıfat nitelemiştir.
E) İşaret sıfatı kullanılmıştır.

• Cevap: E

12. I. Alıntılarda alınmayan kelime veya bölümlerin yerine konur. (Üç Nokta)
II. Tarihlerde gün, ay, yılı gösteren sayıları ayırmak için konur. (Nokta)
III. Tırnak içinde olmayan aktarma cümlelerinden sonra konur. (Virgül)
IV. Tırnak içinde verilen cümlenin içinde yeniden tırnağa alınması gereken bir sözü, ibareyi belirtmek için kullanılır. (Yay Ayraç)
V. Kişi adlarından sonra gelen saygı ve unvan sözlerine getirilen ekleri ayırmak için konur. (Kesme İşareti)

Yukarıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen noktalama işaretiyle uyuşmamaktadır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

• Cevap: D

9. Sınıf Meb Yayınları Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 120 Cevabı

13. “Ben ezelden beridir hür yaşadım, hür yaşarım.” dizesinde şair “ben” sözünü kullanarak hangi edebî sanattan yararlanmıştır?
A) Kişileştirme B) Benzetme C) İstiare D) Mecazımürsel E) İntak

• Cevap: D