Yeni Turan Roman Özeti

• Halide Edip Adıvar’ın romanı (1912)

• Politik ve ideolojik bir hikâye olan eserde Yeni Osmanlılar partisinin başkanı Hamdi Paşa, karısının ölümünden sonra kendini tamamen parti çalışmalarına vermiştir. Yeni Turan partisi kurulunca onlarla mücadele etmek için her türlü vasıtaya başvurur. Ziraat ve maarife, millî değerlere, dine, kadın haklarına önplanda yer veren ve her biri millî tarih ve değerlerle ideal şekilde yetişmiş Türkçü mensuplarının çalışmalarıyla Türkiye’nin çehresini değiştiren Yeni Turan partisinin durumunu sarsmak için, Hamdi Paşa, önce liderleri Oğuz’u hapsettirir.
Kaya, Oğuz’un teyzesinin kızı ve sevdiği kadındır; Oğuz’u affettirmek için, çocukluğundan beri tanıdığı Paşa’ya gider, çirkin bir teklifle karşılaşır: Paşa ile evlenirse, Oğuz affedilecektir. Müşterek gayeleri olan Yeni Turan’ı ve memleketin geleceğini düşünerek Kaya bu teklifi kabul eder. Yeni Turan’ın önde gelen bir mensubunun (Kaya’nın) muhalif Osmanlı partisi başkanıyla evlenmesi, Yeni Osmanlı partisini tutan gazeteler tarafından hayli istismar edilirse de, Kaya’nın kesin olarak inzivaya çekilmesi, bu partinin daha fazla adı etrafında laf etmesini önler. Fakat bu arada Kaya, asabı bozulur, hastalanır. Oğuz’un bir deli tarafından öldürülmesini ise, Kaya’ya garip bir şekilde âşık olan Paşa, karısından saklar. Fakat bu hareket, Kaya’nın Paşa’dan büsbütün soğumasına yol açar ve Kaya, nefretini Paşa’nın yüzüne haykırarak çıkıp gider.

• Eserin derinliğine incelemesi ve kısaltarak aldığımız geniş özeti, Doç.Dr. İnci Enginün’ün monografisindedir: Halide Edib Adıvar’ın Eserlerinde Doğu ve Batı Meselesi, 1978, sayfa 127-160.