10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Gazel Cevapları

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Meb Yayınları 3. Ünite Şiir Sayfa 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116 Gazel Metni Etkinlik Soruları ve Cevapları

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Gazel Cevapları

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 110 Cevabı

1. Osmanlı İmparatorluğu pek çok kültürü bünyesinde bulundururdu. Sizce bu kültür çeşitliliği dili, edebiyatı ve sosyal yaşantıyı nasıl etkilemiştir? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.

• Cevap: Osmanlı bünyesinde bir çok yabancı milleti barındırmaktaydı. Bu da o milletlerin dil gelenek görenek ve de edebiyatlarının da imparatorluk sınırları içerisinde etkileşimini sağlamıştır. Bundan dolayı hem kullanılan kelimelerin zenginleşmesi, hem de yeni edebiyat şekil ve türlerinin artmasını sağlamıştır.

2. “Yüksek zümre edebiyatı, saray edebiyatı, klasik edebiyat” kelime gruplarının size çağrıştırdıklarını söyleyiniz.

• Cevap: Herkesin anlamayacağı, anlamak için çaba sarf etmek gerektiren ve de iyi derecede edebiyat bilgisine sahip olunması gereken geçmiş zamana ait edebiyat akımları gelmektedir.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 111 Cevabı

1. Metinde geçen âşık ve maşuk (sevgili) nasıl tasvir edilmiştir? Metinden hareketle aşağıdaki şemalara yazınız.

Aşık:  Görenler hasta sanır, deli gibi aşıktır, cefadan acıdan usanma bilmez, aşkı için her şeyi yapacak kadar sevmektedir, bir türlü istediği aşkına kavuşamaz.
Maşuk: Cefadan usanmaz, aşığa pek yüz vermez, sihirli bakışları vardır, gül yüzlüdür.

2. Metinden alınan “Değüldüm men sana mâ’il sen etdün aklumı zâ’il/Mana ta’n eyleyen gâfil seni görgeç utanmaz mı” dizelerinde “sen ve gâfil” kelimeleriyle ifade edilen kimlerdir?

• Cevap: Sen dediği sevgilidir, aşık olunan kişidir, gafil kişiler ise sevgiliye aşığın gözünden bakamayan onun güzelliğini göremeyen aldanmışlardır.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 112 Cevabı

3. Metnin temasını bulunuz. Metindeki ahenk unsurlarının temayı etkilediğini düşünüyor musunuz? Açıklayınız.

• Cevap: Metnin teması aşk ve aşk acısıdır.

4. Metindeki açık ve örtük iletilerin metnin anlatımını nasıl etkilediğini örneklerle açıklayınız.

• Cevap:

Açık ileti: Sevgiliye duyulan aşkın aşığı düşürdüğü durum
Örtük ileti: Aşkın her koşulda insanı tutkun ve deli gibi hissettirmesi, hasta ettirmesi.

5. Sizce gazelin en güzel beyti hangisidir? Nedenleriyle açıklayınız.

• Cevap: Çünkü bu beyitte şairin her ne olursa olsun aşkından vazgeçmeyeceği, bu sevdadan bir an bile usanmayacağını anlattığı için.

Fuzûlî rind-i şeydâdır hemîşe halka rüsvâdır
Sorun kim bu ne sevdâdır bu sevdâdan usanmaz mı

6. Şiirde söz konusu edilen âşıkla şair aynı kişi midir? Düşüncelerinizi sözlü olarak belirtiniz.

• Cevap: Aynı kişidir, çünkü şair kendi ağzından sevgiliye seslenmiş aşık olarak çektiklerinden bahsetmektedir.

7. Aşağıda verilen beyitlerde geçen edebî sanatları bularak şemalara yazınız.

Kamu bîmârına cânân devâ-yı derd ider ihsan Niçün kılmaz mana dermân meni bîmâr sanmaz mı

• Cevap: Soru sorma sanatı vardır, Tecahül-i Arif yani bilip bilmemezlikten gelme sanatı vardır. Sevgilinin kendisine niye bakmadığını bildiği halde sorgular.

Şeb-i hicran yanar cânum töker kan çeşm-i giryânum Uyanır halkı efgânum kara bahtum uyanmaz mı

• Cevap: Göz yaşları kana benzetilmiştir. Bahtının karalığından bahseder. Burada da Benzetme sanatı kullanılmıştır.

8. Şiirde ahengi sağlayan unsurları bulunuz. Bulduğunuz unsurları aşağıdaki şemalara yazınız.

• Cevap:

usanmaz mı
yanmaz mı
sanmaz mı
inanmaz mı
bulanmaz mı

Kafiye: mı’lar redif, an’lar tam kafiyedir.
Ölçü: Aruz ölçüsü kullanılmıştır.
Aliterasyon:  n,m ve z sessizleri sıklıkla kullanılmıştır.
Kelime Tekrarı: sevda kelimesi tekrar edilmiştir.

1. Okuduğunuz metinde geçen “cefâ, murâd, ruhsâr, ihsân” gibi kelimeleri doğru telaffuz etme çalışması yapınız.

• Cevap: Bu etkinliği siz yüksek sesle yapmalısınız.

2. Aşağıdaki parçada yer alan yay ayraç içindeki üç noktanın parçadaki kullanılma amacını söyleyiniz.

• Cevap: Kendisinden önce başka metinlerin olduğunu belirtmek için kullanılmıştır.

(…)

Altında mı üstünde midir cennet-i âlâ
El-hak bu ne hâlet bu ne hoş âb u havâdır

(…)

İnsaf değildir anı dünyâya değişmek
Gülzârların cennete teşbih hatâdır

(…)

Okuduğunuz metinlerden hareketle divan şiirindeki sevgili tipi ile halk şiirindeki sevgili tipini karşılaştırınız. Düşüncelerinizi sınıfta sözlü olarak ifade ediniz.

• Cevap: Divan şiirinde sevgiliye ait çoğu özelliği üstünde taşır. Zalimlik, lakayıtlık, gülmek, nazlanmak, alay etmek gibi şehlalık, mahmurluk ve öfke onun sıfatlarıdır. Renk olarak çoğu kez siyah, bazen de eladır. sevgilinin gözleri anlamlı bakışlarıyla aşığa bir şeyler anlatır. Bu anlatış bazen ok şeklinde aşığın gönlüne girip onu yaralar. Bu durumda göz ile birlikte kaş, kirpikler ve gamze de söz konusu edilir. sevgilinin gözünün bakışı, görüş şekli ve tarzı daima değişik anlamlar ifade eder. Mesela cadıdır, sihir yapar. Mesttir, kan dökücüdür, celladdır, kavgacıdır, hilebazdır, afettir, nergistir, bademdir (şekil yönüyle), sad harfidir (şekil yönüyle). Oysa Halk şiirindeki sevgili daha doğa unsurları ile tasvir edilir. Kakülleri vardır, gözleri ela veya kömür gibidir. Salına salına yürür, utangaçtır. Çoğu zaman naz eder ama yine de daha ulaşılabilirdir.

“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116” ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.