12. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 153

“12. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Sayfa 153 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

12. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 153

4.2.2. Türkiye-İngiltere İlişkileri ve Musul Sorunu

Cumhuriyet’in ilk yıllarında Türk-İngiliz ilişkilerini belirleyen temel etken Musul Sorunu oldu (Görsel 4.5). Musul konusunda Türkiye’nin istediği sonuca Lozan Barış Konferansı’nda ulaşılamamış ancak sorunun nasıl çözüme kavuşturulacağına dair bir yol haritası çizilmişti. Buna göre Musul Sorunu’nun Türkiye ile İngiltere arasındaki ikili görüşmelere bırakılması, tarafların dokuz ay içinde çözüme ulaşamaması hâlinde sorunun Milletler Cemiyetinde görüşülmesi kabul edilmişti.

Lozan Antlaşması’nın imzalanmasından kısa süre sonra Musul’un İngilizler taratindan bombalanması Türk-İngi- liz ilişkilerinde gerginliğe sebep oldu.

Musul Sorunu’nun çözümü için 19 Mayıs 1924’te İstanbul’da Haliç Konferansı toplandı. Türkiye, Misak-ı Millî Kararları gereği Süleymaniye, Musul ve Kerkük bölgesinin kendi sınırları içinde kalmasını talep ediyordu. İngiltere ise Hakkâri’nin dinî çoğunluğunun Nasturilerden oluştuğunu, Musul ve Kerkük mebuslarının TBMM’de yer almadığını ileri sürüyor; bölgenin Irak sınırları içinde kalması hususunda ısrar ediyordu. Amacı, sorunu kendi lehine bir karar çıkacağına inandığı Milletler Cemiyetine götürmek ve Musul’un Irak sınırı içinde kalmasını sağlamakti. İngiltere’nin bu tutumu, sorunu çözümsüz hâle getirdi.

Haliç Konferansı’nda çözülemeyen Musul Sorunu, Milletler Cemiyetine taşındı (20 Eylül 1924). Türkiye’yi temsil eden Fethi Bey; Musul’un işgalinin kabul edilemeyeceğini, Türkiye’nin bir parçası olduğunu ve bölge sakinlerine kendi kaderlerini plebisit (halk oylaması) ile belirleme hakkı verilmesi gerektiğini savunuyordu. İngiltere adına görüş bildiren Lord Parmoor (Parmor), bölge halkının cahil olduğunu öne sürerek Türk tarafının plebisit teklifini reddetti.

Milletler Cemiyeti 30 Eylül 1924’te Musul Sorunu’nu incelemek üzere 3 kişilik bir komisyon kurdu. Komisyon, sorunu inceleyerek nihai kararını 16 Aralık 1925’te açıkladı. Karara göre Musul, Irak’a bırakılacaktı. Türkiye, Milletler Cemiyetinin bu kararına oldukça sert tepki gösterdi. İlişkilerin gerginleşmesine rağmen taraflar yeni bir savaşı göze alacak durumda değildi. Türkiye, iç güvenliğini tehdit eden Şeyh Said İsyanı nedeniyle savaş taraftarı değildi. Bu şartlar altında Türkiye, Milletler Cemiyetinin kararını kabul etmek zorunda kaldı.

Türkiye ve İngiltere arasında 5 Haziran 1926’da imzalanan Ankara Antlaşması’na göre
1. Türkiye ile Irak arasındaki sınır, Milletler Cemiyetinin 29 Ekim 1924’te belirlediği sınır olacaktır.
2. Hakkâri Türkiye’ye bırakılacaktır.
3. Süleymaniye, Musul ve Kerkük İngiliz mandası altındaki Irak’a bırakılacaktır.
4. Irak, bölgedeki bazı petrol şirketlerine ait gelirlerin %10’unu 25 yıl süreyle Türkiye’ye ödeyecektir.
İngiltere ile yaşanan bütün bu sorunlara rağmen 1926’dan sonra iki ülke arasında dostluk köprüsü kurulmuştur. 1936’da İngiltere Kralı VIII. Edward’ın (Edvırd)
Atatürk’e resmî bir ziyarette bulunması (Görsel 4.6) ikili ilişkilerin daha da gelişmesini sağlamıştır.

• Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

12. Sınıf Meb Yayınları İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Ders Kitabı Sayfa 153 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.