9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 274

Soru: a) Okuduğunuz Parasız Yatılı adlı eleştiri ile Çağdaş Türk Kültür ve Medeniyeti adlı makale aynı yazara aittir. Bu iki metni üslup açısından karşılaştırınız ve sonuçları yazınız.

Cevap: Parasız Yatılı” adlı eleştiri ile “Çağdaş Türk Kültür ve Medeniyeti” makalesi üslup açısından farklılık gösterir. “Parasız Yatılı” eleştirisinde Mehmet Kaplan daha sade, sanatsal ve edebi bir dil kullanmıştır. “Çağdaş Türk Kültür ve Medeniyeti” makalesinde kültürel bir konuda fikir belirttiği için daha soyut ve akademik bir üslup tercih etmiştir.

Soru: b) Yaptığınız karşılaştırma sonucundan hareketle Mehmet Kaplan’m üslup özelliklerini gerekçelendire- rek yazınız.

Cevap: Mehmet Kaplan’ın üslubu, yazının amacına göre değişir. Eleştirilerinde akıcı, sanatsal ve okuyucuyu etkileyen bir dil kullanırken akademik yazılarında daha resmi ve açıklayıcı bir üsluba sahiptir. Her iki türde de dilini özenli kullanır, anlatımda netlik ve titizlik ön plandadır. Bu, onun hem edebi hem de akademik birikimini göstermektedir.

Ders İçi Çalışma

Soru: Aşağıdaki eleştirileri okuyunuz, konularına göre türlerini yazınız.

“Örümcek Ağı
Duvara bir titiz örümcek gibi,
İnce dertlerimle işledim bir ağ.
Ruhum, gün doğunca sönecek gibi,
Şimdiden hayata ediyor vedâ.

Kalbim yırtılıyor her nefesinde;
Kulağım, rûhumun kanat sesinde,
Eserim duvarın bir köşesinde;
Dışarda çığlığım geziyor dağ dağ.
(Çıkmaz göğsümden başka bir sadâ) -son basımlarda

Necip Fazıl’ın, daha bu ilk şiirlerinde görülen mimârî ve plâstik ustalık, o yılların tenkitçilerinin de gözlerinden kaçmadı. 1908’den sonra başlayan Millî Edebiyat akımı, şiirde vezin olarak aruz yerine hece ölçüsünü tercih etmiştir. Bir gelenek olarak aruzu devam ettirenler de, sayıları gittikçe azalarak yerlerini heceye bırakırlar. Aruzun tabiatında mevcut, kendiliğinden doğan âhengine mukabil, hececiler ilk acemilik devrelerinin monotonluğundan kurtulmak için nazım şeklini, kafiyeyi, mısra duraklarını ustalıkla kullanma yolunu buldular. Birkaç başarısız aruz denemesinden sonra Necip Fazıl da tamamen hece ölçüsüne sarıldı. Fakat onda, beklenen, klâsikleşmiş, âdetâ çağrışımla gelen kafiye yerine, beklenmeyeni ve şaşırtıcı cins bir kafiyeyle karşılaştılar. Ayrıca mısralarda sesi de ustalıkla kullanmasını bilen Necip Fazıl’a, çoktan sanatının ve şöhretin zirvesinde bulunan Ahmed Haşim bile “Çocuk, bu sesi nereden buldun sen?” diye üstatça takdirlerini söyler. Gerçekten bu şiirde ses, ilk mısralarda bir nefes sessizliğiyle başlayıp, son mısrada bir çığlık olmaktadır.”

Orhan Okay Necip Fazıl Kısakürek

Cevap: Bu eleştiri şiirden çok şairi Necip Fazıl Kısakürek’i konu aldığı için sanatçıya yönelik eleştiridir.

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 274 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.