9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 270

Soru: 8)

Soru: a) Parasız Yatılı adlı eleştiriden alınan bölümü inceleyiniz. Bu bölümden hareketle metnin söz varlığının (cümleler, cümle öğeleri, kelime türleri, kelime grupları, sözcüklerin yapısı, edebî sanatlar, deyimler vb.) metnin üslubuna katkısına yönelik örnekleri bularak altını çiziniz.

“Yazar, hadiseleri objektif değil, sübjektif olarak anlatmak suretiyle, onlara, anne ve kızının heyecan, korku, ümit, hülya, safiyet ve isyanlarını da katıyor. Bu bir vak’a hikâyesi değil, bir “yaşantı hikâyesi ”dir. Hikâyeci vak’aları hikâye etmiyor, “yaşanırken” başka bir deyimle dramatik olarak gösteriyor. Hikâyede konuşmaya geniş yer verilmesinin sebebi budur. Hayat bize, korkulu, endişeli, ümitli annenin konuşmaları arasından veriliyor. Hikâyede asıl tesirli olan annenin, bütün ruh hallerini aksettiren konuşma tonudur.
— Sen çıkınca işin bitip, gene yürüyerek iner, Mısır Çarşısı’ndaki beğendiğimiz börekçi var ya, kanarya kuşları olan, orda öğle yemeğimizi yeriz. N’olacak kırk yılda bir ziyafet. Onun için Cağaloğlu’na yürüyerek gidip gelmekten yorulmayız, değil mi benim kızım? İstersek tatlı bile yeriz. Köprü’den de eğlene güle döneriz.
Bu konuşma ile anlatılanı, başka bir şekilde anlatmaya imkân yoktur. Hikâyede bütün konuşmalar canlı, tesirli, karmaşık ve duygu doludur. Burada “anlatım tarzı ”nın hikâye sanatında oynadığı rolü açıkça görüyoruz.”

Cevap:

“Heyecan, korku, ümit, hülya, safiyet, isyan” gibi soyut isimler, karakterlerin duygu dünyasını zengin bir şekilde ifade eder. Bu kelimeler, hikâyedeki psikolojik derinliği vurgular.

Uzun ve detaylı cümleler (“Sen çıkınca işin bitip, gene yürüyerek iner…”) karakterlerin iç dünyasını ve olayların doğal akışını yansıtır. Özellikle annenin konuşmasındaki akıcılık, samimi bir hava katar.

“Eğlene güle döneriz” gibi deyimler, hikâyenin duygusal yönünü güçlendirir.

“Hayat bize, korkulu, endişeli, ümitli annenin konuşmaları arasından veriliyor” ifadesi, kişileştirme sanatıyla metne canlılık katmaktadır.

Soru: b) Bulduğunuz örneklerin metnin üslubuna katkısını gerekçelendirerek söyleyiniz.

Cevap: Bulduğum örnekler, metnin üslubuna duygusal bir derinlik ve samimiyet katıyor. “Heyecan, korku, ümit, hülya” gibi kelimeler karakterlerin duygularını güçlü bir şekilde hissettiriyor. Uzun diyaloglar ve “eğlene güle döneriz” gibi ifadeler, hikâyeyi daha gerçekçi ve sıcak bir hale getiriyor. Ayrıca zengin dil kullanımı ve doğal anlatım, okuyucuyu hikâyenin içine çekiyor ve ilgiyi canlı tutuyor. Bu unsurlar metni etkileyici ve akıcı yapıyor.

Soru: a) Okuduğunuz Çalıkuşu adlı roman ile Parasız Yatılı adlı eleştirideki söz varlığının üsluba katkısını karşılaştırarak her iki metnin üslup özelliklerini aşağıda yer alan T diyagramına yazınız.

Cevap:

Çalıkuşu

Sade, akıcı bir dil kullanılmış.

Betimleyici ifadelerle duygular ve olaylar yoğun şekilde aktarılmış.

Uzun cümleler ve klasik anlatım tarzı, dönemin edebiyatını yansıtıyor.

Deyim ve atasözlerine sıkça yer verilmiş.

Parasız Yatılı

Daha yoğun ve teknik bir dil kullanılmış.

Kısa, çarpıcı cümleler öne çıkıyor.

Duyguları somutlaştıran kelime seçimleri dikkat çekiyor.

Yazarın inceleme ve değerlendirme amacı kelime seçimlerine de yansımış.

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 270 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.