9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 107

Öğrenelim

İnsanların hatırladıkları, yaşamının bir döneminin ya da tüm hayatının sonradan çekilmiş fotoğrafı gibidir. Hatırlananların kaleme alındığı bu yazı türüne anı adı verilmektedir. Anı; yazarın kendi bakış açısıyla kaleme aldığı, tüm hayatına ya da hayatının bir bölümüne ait düşünceleri, deneyimleri ve yaşadığı olayları aktardığı yazı türüdür. Anıların çoğu geçmişte yaşanmış olayları paylaşmak amacıyla yazılır. Genellikle tanınmış kimseler kendi anılarını yayımlamaktadır.

Olayları sebep sonuç ilişkisi içerisinde vermek, anının odak noktasıdır. Anıların hikâyeye benzer bir yapısı vardır. Belirli bir plan dâhilinde ilerlemek, tasvirler yapmak, olayları daha önceden imâ etmek, geriye dönüşler yapmak, semboller ve kinayeler kullanmak anıların temel özellikleridir. Anılar, hikâye tarzı bir nitelik taşısa da anlatılan olaylar, gerçek yaşama aittir. Anılarda olaylar ve bu olayların etkileri, kişisel bakış açısıyla yeniden yapılandırılır.

Ders İçi Çalışma

Soru: Verilen anıyı okuyup çalışmaları yapınız.

AİLENİN KÖKÜ – İSTANBUL KOLU – EYÜP’TEKİ EV – HESAP ETMEYE GELMEZ – KARANLIK DELİK

En uzak hatırladıklarımdan, fakat ilk ikisine göre epeyce uzun bir aralık ile aynlan, üçüncüsünü anlatacağım. Yalnız başlangıç olarak birazcık ailemin tarihini şöyle bir toplayayım:
Uşakîzade… Evet, ta Türklüğün göbeğinden, karışıksız, bulanıksız halis Türk kanından, ta Uşak’tan geldik. O Uşak’tan ki ben ona uzaktan âşığım. Uzaktan diyorum ve bunu derken utancımdan kızarıyor ve azabımdan kıvranıyorum. Dünyanın dört bucağını dolaşmaya fırsat bulan, merak ve araştırma isteklerini diyar diyar dolaştıran ben, daha kanımın kaynağına, ta şuracıkta Uşak’a kadar gitmeye vakit bulamadım. Bunu itiraf ederken bu itirafın yanma konacak bir özür bulamıyorum. (Bu yazıdan sonra o günahı düzelttim.)
Uşak’tan gelen bu ailenin her zaman Uşakîzade adını taşımamış olduğunu söylemeye lüzum yok. Asıl ailenin adı: Helv? -ızade. Uşak’ın vaktiyle en büyiik ticaretlerinden birini meydana getiren helvacılığın en büyük ocağının sahibi olan Helvacızadeler yalnız bunu yeter bulmayarak başka işler arasında hele halıcılıkta da büyük bir yer tutarlardı. Uşak’ın en eski ve en zengin ailelerinden biri olan Helvacızadelerin zaman ile kâh yükselme kâh düşmeden meydana gelmiş değişme zincirini sırasiyle anlatmayarak yalnız kaydedeceğim ki bu ailenin kolu İzmir’e gelip de orada yalnız halıcılıkla uğraşmaya başlayınca Helva- cızade unvanını taşımakla beraber halk arasında Uşaklılar, Uşaklıgil… diye söylene söylene sonunda Uşaklılar unvanından pek küçük bir ayrılıkla Uşakızadeler unvanıyle anılmakta gecikmemişler. Fakat bir zaman, hatta o zamanın ben şahidi oldum, İzmir ve yakınlarının belki bütün Türkiye’nin en büyük hah ticarethanesi, bütün Avrupa sergilerinde en yüksek mükâfatı alan büyük babamın halı ticarethanesiydi. Başta Uşak olduğu halde Gördes’in, Kula’nm, Demirci’nin tezgâhları hemen tamamıyle bu ev için işlerdi ve evin resmî imzası Helvacızade idi. Hâlâ gözümün önündedir, Paris’in 1869 Umumî Sergisinde altın madalya için verilen şahadetnamede bu unvan garip bir imlâ ile Elvagi-zade diye yazılıydı.
Anadolu’nun birçok yerlerinde olduğu gibi İzmir’de de aile adları hemen hepsi denecek derecede ecdadın sanat ve ticaretinden alınmıştır. Salepçizadeler, İplikçizadeler. Limoncuzadeler ve başkaları daha doğru bir Türkçe ile Salepçi oğulları, İplikçilerinkiler, Limoncularıngil diye söylenmeye başlayarak nihayet son şekillerini almışlardır.

Cevap: Bu etkinliğin cevabı diğer sayfadadır. (Bkz. sayfa 108)

9. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 107 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.