9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 250

“9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Sayfa 250 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

9. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 250

10-11. soruları kaynaklara göre cevaplayınız.

Kaynak A

“Sâsânî İmparatorluğu büyük ölçüde mobad adı verilen din adamlarının kontrolünde olan bir din devletidir. Bu din adamlarının hükümdar tayin etme, hükümdar azletme ve hükümdarlara taç takma gibi yetkileri bulunmaktaydı. (…) Sâsânî devletinin idari kurumlarının merkezi; hanedan üyelerinin ve kendilerine yakın soyluların da içerisinde ikamet etmiş oldukları, adına genelde kasr adı verilen saraydır. (…) Saray idari büroların bulunduğu, divanların tutulduğu ve önemli evrakların korunduğu ana idari mekanizmaydı. (…) Sâsânî saray teşkilatı içerisinde görev yapan yüksek rütbeli görevliler; vezirler ve debir adı verilen idareciler olmak üzere iki kategoride ele alınmaktadır. (…) Baş vezir Sâsânî devletinin yürütme kurulunun başındaki başbakan yetkisine sahiptir ve bütün yazışmalar ile kararnameleri kendisi imzalayarak mühürlerdi.”

Kaynak B

“Hükümranlık (erklik) karizmatik idi. Kağanlık kişiye Tanrı tarafından verilirdi. (…) Siyasi iktidarı Tanrı verdiği için, milli irade, insaf duygusundan kurtulmuştu. (…) Kağanların devleti çok sert idare etmeleri, kötü davranmaları, milletin isyanına sebep oluyordu. (…) Bir Türk’ün başarılı bir kağan olabilmesi için Tanrı tarafından kendisine verilmiş başlıca üç özelliği kendine toplaması gerekiyordu. Bunlaryarlığ, kut ve kısmet (ülüg) idi. (…) Gök Türk kağanları meclisin tabii başkanı oluyorlardı. Kağan olmadığı zaman meclise hanedana mensup olmayan Aygucı ve Ögeler başkanlık ederlerdi. Bu kişiler ayrıca başbakan konumunda idiler. (…) Gök Türklerde hükümetin karşılığı ‘ayukı’ tabiri idi. (…) Hükümetin başında ise, hanedandan olmayan aygucılar veya ügeler bulunurdu.”
Taşağıl, 2015, s. 179-183. *

Kaynak C

“Abbâsîler devrinde halife mutlak bir hükümdar, halifelik de verasete dayalı bir hükümdarlık şeklinde devam etti. Veliahtlık müessesesi de pratikte halifeliği Abbâsîailesinin elinde tutabilmek gayesiyle muhafaza edildi. Halifenin kudret ve kuvvetinin kaynağı ilâhî bir temele dayanıyordu. (…) Abbâsî halifeleri bir saray hiyerarşisinin teşrifatı ve debdebesiyle halktan ayrılmışlardı. (…) Abbâsîler’le birlikte devlet teşkilâtında bazı yeni müesseseler ortaya çıkmıştır. Bunların başında Sâsânîler’den alınan bir müessese olarak vezâret gelmektedir. Vezir, halifenin vekili ve idarî teşkilâtın başı idi. Halifeden sonra gelen en önemli icra organı olması dolayısıyla geniş yetkilere sahipti. (…) Merkez teşkilâtındaki diğer bir önemli memuriyet de hâcibliktir. Hâciblik halifeyi suikastlara karşı korumak ve halkın önemli işlerle uğraşan halifeyi meşgul etmelerini önlemek için kurulmuştu.”

Soru: Kaynaklarda yer alan Orta Çağ devletlerinin yönetim yapılarının özellikleri nelerdir?

• Cevap:

Kaynaklarda yer alan Orta Çağ devletlerinin yönetim yapılarının özellikleri

• Sâsânîler: Yönetim, din adamlarının etkisinde olup, hükümdarlar din adamları tarafından atanabilirdi. Saray, devletin yönetim merkeziydi ve vezirler yönetimde büyük rol oynardı.
• Gök Türkler: Hükümdarlık Tanrı tarafından verilen bir kut (kutsal yetki) olarak görülmüştür. Kağan meclisin (Toy) başkanıydı, ancak Aygucı ve Ögeler de hükümeti yönetebilirdi.
• Abbâsîler: Halifelik mutlak bir hükümdarlık olup, veraset sistemine dayanıyordu. Devlet yönetiminde Sâsânîler’den alınan vezâret (vezirlik) ve hâciblik (koruma ve halk ile iletişimi düzenleme) sistemi bulunmaktaydı.

Soru: Kaynaklarda yer alan Orta Çağ devletlerinin yönetim yapılarının benzerlik ve farklılıkları nelerdir?

• Cevap:

Benzerlikler:

• Hepsinde merkeziyetçi bir yönetim anlayışı hâkimdir.
• Hükümdarlık, Tanrı veya ilahi bir kaynağa dayandırılmıştır.
• Saray ve bürokratik yapı önemli bir yer tutmuştur.
• Vezirlik gibi yönetim destek birimleri bulunmuştur.

Farklılıklar:

• Sâsânîler’de din adamları yönetimde etkiliyken, Gök Türklerde yönetim kağanın kutuna bağlıydı.
• Gök Türklerde kağan meclisle yönetimi paylaşırken, Abbâsî ve Sâsânî hükümdarları mutlak otoriteye sahipti.
• Abbâsîlerde halife halka daha uzak ve saray protokolüne bağlıyken, Gök Türklerde kağan halkına daha yakındı.

9. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 250 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.