9. Sınıf Fen Lisesi Fizik Ders Kitabı Cevapları Sayfa 144
“9. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Fen Lisesi Sayfa 144 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
9. Sınıf Fen Lisesi Fizik Ders Kitabı Cevapları Sayfa 144
6. 1. Yük Kavramı
Maddelerin elektrikle yüklü olmasını sağlayan neden, atomun yapısında bulunan negatif (-) yüklü elektron ve pozitif (+) yüklü protonlardır. Modern atom teorisine göre, atomun çekirdeğinde “+” yüklü protonlarla elektrik yükü olmayan nötronlar; çekirdek çevresinde ise “-” yüklü elektronlar bulunur (Görsel 6.1).
Atom; proton, elektron ve nötronlardan oluşur. Proton ve elektronun kütle değerleri çok farklı olup, yükleri eşit büyüklükte ve zıt işaretlidir. Bu yüzden bir atomun proton ve elektron sayılarına bakılarak yük durumu belirlenir. Sayılar arasındaki fark elektrik yükü olarak adlandırılır. Proton sayısı np ile elektron sayısı ne ile gösterildiğinde; np = ne ise atom nötr, np > ne ise atom + yüklü, np < ne ise atom – yüklü denir.
Nötr durumunda madde dışırıya karşı hiçbir elektriksel etki göstermez. Elektrikle yüklü cisim ise elektron alarak ya da vererek yük dengesi (proton ve elektron eşitliği) bozulmuş cisim olduklarından dışarıya karşı elektriksel etki gösterirler. Elektron alarak ya da vererek yük dengesinin bozulması olayına elektrikle yüklenme denir.
Elektron ve proton sayıları tam sayılarla ifade edilebileceğinden atomun sahip olabileceği yük miktarı da bunların farkı olan tam sayı kadardır. Elektron veya protonun yükü bölünemeyeceğinden en küçük yük bir elektron veya proton yükü kadardır. Bu yüzden bir elektron ya da proton yükü birim yük (elementer yük) olarak kabul edilir. 1 e.y (elementer yük) = 1,6. 10-19 C (Coulomb)
Atomlar arasında serbest elektronlar aktarılabilir ancak protonlar ve nötronlar için böyle bir şey mümkün değildir. Elektrikle yüklenmenin tek yolu elektron alışverişidir. Nötr madde elektron kazanarak “-” yükle, elektron kaybederek “+” yükle yüklenmiş olur. Çevresinden elektriksel olarak yalıtılmış ortamdaki iki nötr maddeden biri diğerinden elektron alarak “-” yüklendiğinde diğer madde elektron kaybettiğinden “+” yüklenmiş olur. Sistemin toplam yükü değişmeyeceğine, bir bölgedeki “-” yük artışı geri kalanında “+” yük artışına neden olacağına göre yük korunumludur. Bu duruma elektrik yükünün korunumu denir. Elektronların serbestçe atomdan atoma iletilebildiği maddelere iletken, iletilmeye zorluk gösteren maddelere yalıtkan denir.
6. 1. 1. Elektrikle Yüklenme
Elektrikle yüklenme; sürtünme, dokunma veya etki yoluyla gerçekleşebilir.
Sürtünme ile elektriklenme: Nötr hâldeki iki yalıtkan madde birbirine sürtülerek birinin elektronlarının diğerine geçmesiyle gerçekleşen elektriklenme çeşididir. Sürtünen cisimler eşit miktarda zıt işaretli yükle yüklenir. Yün kumaşa sürtülen ebonit çubuk negatif yükle yüklenirken ipek kumaşa sürtülen cam çubuk pozitif yükle yüklenir. Çünkü ebonit çubuk yün kumaştan elektron almış, cam çubuk ise ipek kumaşa elektron vermiştir.
Dokunma ile elektriklenme: Yüklü iletken bir cismin nötr veya yüklü iletken başka bir cisme dokundurulması sonucu, yük paylaşımıyla gerçekleşen elektriklenme çeşididir. Dokunma ile elektriklenmede yük paylaşımı söz konusu olduğundan elektriklenme sonucunda, ya her iki cisim de aynı cins yükle yüklenmiş ya da nötr olur. Yük paylaşımı dokundurulan cisimlerin büyüklüklükleri ile doğru orantılı olarak gerçekleşir. Örneğin yarıçapları r1 ve r2, yükleri r- q1 ve q2 olan küreler birbirine dokundurulduğunda yük paylaşımları
yarıçapları ile doğru orantılı olarak gerçekleşir (Şekil 6.1).
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
9. Sınıf Fen Lisesi Fizik Ders Kitabı Cevapları Sayfa 144 Meb Yayınları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
