8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 195

Lozan Barış Antlaşması’nda yer alan Boğazlar’dan yabancı gemilerin geçişiyle ilgili hükümler Misakımillî esaslarına uygundu. Ancak Boğazlar’ın yönetiminin başkanı Türk olan uluslararası bir komisyona bırakılması, Türkiye’nin Boğazlar’daki egemenlik haklarını kısıtlamaktaydı. Ayrıca Boğaz’ın her iki yakasında on beşer kilometrelik alan, askerden arındırılmıştı. Bu koşullar Türkiye’nin Boğazlar’da- ki güvenliğini tehlikeye sokuyordu. Bu sıkıntılara rağmen Boğazlar bölgesinin güvenliği Milletler Cemiyetinin garantisi altındaydı. Ancak 1930’lu yıllarda ortaya çıkan çeşitli olaylar cemiyetin garantisinin pek etkili olmadığını gösterdi. İtalya, Habeşistan’ı işgal etti. Almanya Ren Bölgesi’ni silahlandırdı. Avusturya ise zorunlu askerliği yeniden başlattı. Japonya, Çin’in Mançurya Bölgesi’ni işgal etti. Cemiyet bu gelişmeler karşısında sessiz kaldı. Dünyada siyasi gerginlik artmaya başlayınca Türkiye, Milletler Cemiyetine başvurarak Boğazlar’ın durumunun, değişen dünya şartları ışığında yeniden görüşülmesini istedi. 11 Nisan 1936 tarihinde Lozan Anlaşması’na taraf olan devletlere birer nota gönderdi.

İngiltere ve Sovyet Rusya’nın desteğiyle ilgili devletler Türkiye’nin Boğazlar hakkındaki taleplerini görüşmek üzere 22 Haziran 1936’da İsviçre’nin Montreux şehrinde bir araya geldiler. Boğazlar Konferansı sonunda, 20 Temmuz 1936’da Türkiye, Avusturya, Bulgaristan, Romanya, Yugoslavya, Sovyet Rusya, Fransa, Yunanistan, Avustralya ve Japonya’nın da kabul etmesiyle Montreux (Montrö) Boğazlar Sözleşmesi imzalandı (Görsel 6.11). Bu sözleşmeye göre;

• Boğazlar Komisyonu kaldırıldı.
• Türkiye’nin Boğazlar’da asker bulundurması kabul edildi.
• Ticaret gemilerinin Boğazlar’dan geçişi serbest bırakıldı. Barış zamanında savaş ve uçak gemilerinin geçişi belli kurallara bağlandı.
• Türkiye savaş tehlikesiyle karşılaşır veya savaşa girerse Boğazlar’ı kapatabilecekti.
Montreux (Montrö) Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye’nin Boğazlar üzerindeki egemenlik hakkı sağlanmıştır. Sorun, Misakımillî’ye uygun olarak çözülmüştür. Bu gelişme, Atatürk’ün barışa ve millî menfaatlere dayalı millî dış politikasının önemli başarılarından biridir.

Soru: Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin Türkiye’nin Boğazlar üzerindeki tam egemenlik hakkını elde etmesindeki rolü nedir? Açıklayınız.

Cevap: Montrö Boğazlar Sözleşmesi, Türkiye’nin Boğazlar üzerindeki tam egemenlik hakkını tanımış ve Boğazların yönetimi Türkiye’ye bırakılmıştır. Bu sözleşme, Türkiye’ye Boğazlarda askeri güç bulundurma ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme yetkisi vererek stratejik kontrol sağlamıştır. Bu sayede Türkiye, güvenliğini artırmış ve egemenlik haklarını güçlendirmiştir.

8. Sınıf Meb Yayınları İnkılap Tarihi Ders Kitabı Sayfa 195 Cevapları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.