8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 19

İslamcılık (Ümmetçilik)
İslami kuralların devlet hayatına tam anlamıyla hâkim olmasını ve Müslümanların Osmanlı halifesinin etrafında toplanmasını savunan fikir akımıdır. Osmanlı Devleti’ndeki gayrimüslim azınlıklar ayaklanarak bağımsızlık arayışlarını sürdürmekteydiler. Bu durum karşısında İslamcılık fikrini savunanlar devletin bütünlüğünün ancak din birliği sayesinde sağlanabileceği görüşünü öne sürdüler. II. Abdülhamit Döne- mi’nde etkili olan bu fikir akımına göre Osmanlı padişahı aynı zamanda Müslümanların halifesi olduğu için kurulacak birlik, devlete eski gücünü ve saygınlığını yeniden kazandıracaktır. Bu fikri savunanlara göre İslamcılık, devlet ve toplum düzenlerinin içinde en gelişmişi ve en yararlısıdır. Bu nedenle İslami kurallar, ödün verilmeden devlet hayatı ve toplumsal yaşamda uygulanmalı, yeryüzündeki bütün İslam ülkeleri arasında birlik kurulmalıdır. Bazı önemli temsilcileri Cemalettin Afgani, Mehmet Âkif (Ersoy), Sait Halim Paşa’dır (Görsel 1.13). İslamcılık fikir akımı milliyet hareketleri karşısında başarılı olamadı ve Birinci Dünya Savaşı yıllarında önemini kaybetti.
Türkçülük
Türkçülük fikir akımı, dil, tarih ve edebiyat alanındaki çalışmalarla bir kültür hareketi olarak başladı. Türkçülüğü savunanlara göre Osmanlı Devleti dini, dili, soyu ve ülküsü bir olan topluma dayanarak ayakta kalabilirdi. Bunun için Osmanlı Devleti yönetimi altında yaşayan Türklere millî bilinç kazandırılmalıydı. Türkçülük akımının bazı önemli temsilcileri arasında Ziya Gökalp, Gaspıralı İsmail, Mehmet Emin (Yurdakul) ve Yusuf (Akçura) gibi aydınlar sayılabilir (Görsel 1.14). II. Meşrutiyet Dönemi’nde aydınlar ve devlet adamları arasında çok sayıda taraftarı olan Türkçülük akımı, İttihat ve Terakki Fırkası ileri gelenleri tarafından desteklendi.
Batıcılık
Temeli XVIII. yüzyıldaki ıslahatlara dayanan Batıcılık, II. Meşrutiyet Dönemi’nde bir fikir akımı hâline geldi. Osmanlı Devleti’nde ilk olarak askerî alanda başlayan Batılılaşma çabaları, daha sonra devlet ve toplum hayatında da kendini gösterdi. Batıcılık düşüncesini savunanlara göre Osmanlı Devleti içinde bulunduğu çöküş sürecinden kurtarılmalı ve çağdaşı olan Batılı devletler düzeyine çıkarılmalıydı. Bunun için Batı’nın teknolojik, sosyo-kültürel ve siyasal kurumları ve yönetim biçiminin alınması gerekiyordu. Başlıca temsilcileri Celal Nuri (İleri), Tevfik Fikret ve Süleyman Nazif’tir (Görsel 1.15). Batıcılık yanlısı aydınların fikirleri yeni Türk devletinin kurulmasının ardından Atatürk inkılaplarının da alt yapısını oluşturdu.
Osmanlı Devleti’nin dağılmasını önlemek için ortaya atılan fikir akımlarından beklenen başarı elde edilemedi. XIX. yüzyılın sonlarından itibaren ortaya atılan fikir akımları ve yenileşme çalışmaları sorunu çözemediği gibi toplum içindeki ayrılıkları da ortadan kaldırmaya yetmedi.

Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

8. Sınıf Meb Yayınları İnkılap Tarihi Ders Kitabı Sayfa 19 Cevapları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.