8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 17

Tanzimat Dönemi’nde (1839-1876) getirilen yenilikler ve haklar Osmanlı toplumunu bir arada tutmaya yetmedi. Avrupa devletleri Osmanlı Devleti’nin iç işlerine müdahale etmeye, azınlıklar ise bağımsızlık yolunda adım atmaya devam ettiler. Bunun üzerine Genç Osmanlılar (Jön Türkler) adıyla örgütlenen, Tanzimat Dönemi’nde ve sonrasında yapılan yenilikleri yeterli görmeyen bazı Osmanlı aydınları, meşrutiyet yönetimine geçilmesi hâlinde ülkedeki karışıklıkların ve devletin dağılmasının önleneceğine inanıyorlardı. Genç Osmanlılar Meşru- tiyet’in ilanı konusunda kendileriyle aynı fikri paylaşmayan Padişah Abdülaziz’i tahttan indirdiler ve V. Murat’ı tahta çıkardılar. Daha sonra sağlık sorunları nedeniyle V. Murat tahttan indirildi ve Genç Osmanlılar ile anayasanın ilanı konusunda anlaşan II. Abdülhamit (Görsel 1.10) tahta çıktı (1876).
II. Abdülhamit, 23 Aralık 1876 tarihinde Osmanlı Devleti’nin ilk anayasası Kanun-ı Esasi’yi ilan etti. I. Meşrutiyet Dönemi başladı. Meşrutiyete göre son karar padişaha aitti ve padişahın meclisi kapatma yetkisi bulunuyordu. Sınırlı da olsa halka söz hakkı veren bu yönetim şeklinde iki tür meclis vardı: Meclis-i Âyan’ın üyelerini padişah seçerken Meclis-i Mebu- san’ın (Görsel 1.11) üyelerini halk seçiyordu. Mecliste Müslümanların yanında azınlıklar da temsil ediliyordu fakat meşrutiyet yönetimi uzun sürmedi. Azınlık milletvekilleri mecliste olumsuz tutumlarını ve devlet aleyhindeki faaliyetlerini arttırdılar. Bunun üzerine Padişah II. Abdülhamit, anayasal yetkisini kullanarak 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı’nın başlamasıyla meclisi kapattı. Anayasayı yürürlükten kaldırdı ve meşrutiyet yönetimi sona erdi.
II. Abdülhamit, 1908 yılına kadar devleti mutlakiyetle yönetti. Bir grup askerî tıp öğrencisi 1889’da İttihat ve Terakki Cemiyetini kurdu. Cemiyet, subaylar ve aydınlar arasında taraftar buldu ve örgütlendi. II. Abdülhamit yönetimine karşı ülke içinden ve dışından muhalefetlerine devam ettiler. İttihat ve Terak- ki’nin meşrutiyet yönetimini yeniden getirmek için yürüttüğü mücadele sonucunda II. Abdülhamit, 23 Temmuz 1908’de meşrutiyeti yeniden ilan etti. Böylece Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet Dönemi başladı. Padişahın yetkileri sınırlandırılırken meclisin yetkileri artırıldı. İlk siyasi partiler kuruldu.

Soru: Mutlakiyet ve meşrutiyet rejimlerini halkın yönetime katılımı açısından karşılaştırınız.

Cevap: Mutlakiyet rejiminde tüm yetki padişahtadır ve halkın yönetime katılımı yoktur. Meşrutiyet rejiminde ise halkın temsilcileri mecliste yer alır, anayasa ve kanunlar yoluyla padişahın yetkileri kısıtlanır.

8. Sınıf Meb Yayınları İnkılap Tarihi Ders Kitabı Sayfa 17 Cevapları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.