8. Sınıf İnkılap Tarihi Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 141

3 Mart 1924 tarihinde TBMM’de kabul edilen bir kanunla halifelik kaldırıldı. Aynı gün çıkarılan başka bir kanunla Halife Abdülmecit Efendi ve bütün Osmanlı hanedanı yurt dışına çıkarıldı. Halifeliğin kaldırılmasıyla

• Laikliğe geçişte önemli bir adım atıldı.
• Yapılacak inkılapların önündeki önemli bir engel kaldırıldı.
• Yönetimde iki başlılığa yol açabilecek önemli bir sorun çözüldü.
• Millî egemenlik anlayışı ve cumhuriyet rejimi güçlendirildi.

3 Mart 1924 tarihinde kabul edilen diğer kanunlarla Şerıye ve Evkaf Vekaleti, Erkân-ı Harbiye Vekâleti kaldırıldı. Şeriye ve Evkâf Vekâleti’nin yerine Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kurularak din işleri siyasetin dışında tutuldu. Böylece laik devlet düzeni için önemli bir adım atıldı. Erkân-ı Harbiye Vekâleti’nin yerine Genelkurmay Başkanlığı kuruldu (Görsel 4.14). Böylece ordunun siyasetten ayrı tutulması sağlandı. 3 Mart 1924’te kabul edilen bu kanunlar, devletin çağdaş bir yapıya ve görünüme kavuşmasında önemli rol oynadı.

1924 Anayasası’nın Kabulü (20 Nisan 1924)

Anayasa, bir devletin yönetim biçimini belirten, yasama, yürütme, yargılama güçlerinin nasıl kullanılacağını gösteren, vatandaşların temel hak ve ödevlerini belirleyen temel yasadır.
Osmanlı Devleti’nin ilk anayasası, 1876 yılında kabul edilen Kanun-ı Esasi’ydi. Millî Mücadele Dönemi’nde yeni bir devlet kurulmuş ve yeni bir anayasa ihtiyacı doğmuştu. Savaş dönemindeki zor şartlar altında,
20 Ocak 1921 tarihinde TBMM’de Teşkilat-ı Esasiye Kanunu kabul edildi. Bu anayasa olağanüstü bir dönem için hazırlanmıştı.
Vatandaşların hak ve özgürlükleriyle ilgili maddelere anayasada yer verilmemişti.
Millî Mücadele’nin zaferle sonuçlanması ve cumhuriyetin ilan edilmesiyle vatandaşların hak ve özgürlüklerinin de yer aldığı daha kapsamlı yeni bir anayasaya ihtiyaç duyuldu. TBMM’de hızla anayasa çalışmalarına başlandı (Görsel 4.15). Hazırlanan yeni anayasa 20 Nisan 1924’te kabul edildi ve yürürlüğe girdi.

Soru: Halifeliğin kaldırılmasında etkili olan gelişmeler nelerdir? Açıklayınız.

Cevap: Halifeliğin kaldırılmasında, Türkiye’nin modernleşme süreci ve laiklik ilkelerinin benimsenmesi etkili olmuştur. Ayrıca, halifeliğin siyasi gücünün zayıflaması ve millî egemenliğin ön plana çıkması da bu kararı hızlandırmıştır.

8. Sınıf Meb Yayınları İnkılap Tarihi Ders Kitabı Sayfa 141 Cevapları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.