8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Sayfa 58-59-60-61-62-63-64-65

8. Sınıf Dersdestek Yayınları İnkılap Ders Kitabı Sayfa 58-59-60-61-62-63-64-65 Cevapları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Sayfa 58-59-60-61-62-63-64-65

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 58

2. Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı ve Millî Bilincin Uyandırılması

Mustafa Kemal Bandırma Vapuru’yla (Görsel 2.28) çıktığı üç günlük tehlikeli deniz yolculuğunun sonunda 19 Mayıs 1919 günü Samsun’a vardı. Samsun o sırada sayıca fazla olmasa da bir İngiliz birliğinin işgali altındaydı. Mustafa Kemal ilk iş olarak emrindeki vali ve kolordu komutanlarına bölgelerindeki asayiş durumunu sordu. Daha sonra da aldığı bilgilere ve kendi gözlemlerine dayanarak hazırladığı raporları İstanbul’a gönderdi. O bu raporlarında bölgedeki karışıklıkların Müslüman halkın değil, Rum çetelerinin saldırganlığından kaynaklandığını ifade etti. Ayrıca bu saldırıları önlemeye yönelik savunma tedbirlerinin alındığını belirtti. Mustafa Kemal bir yandan bölgedeki güvenliği sağlamaya çalışırken diğer yandan millî bilinci uyandırmaya çalıştı. Bu amaçla 25 Mayıs 1919’da da Havza’ya gitmek üzere yola çıktı.

“Düşmanların İzmir’e çıktıkları ve bütün vatanı parçalamaya karar verdikleri günlerdeydi. İstanbul’dan çıkarak Samsun’a gelmiştim. Bu güzel ve kıymetli şehirde yabancı askerler ve subaylar dolaşıyordu.
Bu güzel şehir halkının içeriyle ilişkisi, Merzifon’da bulunan yabancı askerlerle kesilmişti. Karadeniz’e açık olan bu şehir ve onun vatansever halkı, düşman donanmasının toplarıyla tehdit altında bulunuyordu. Fakat bütün bunlara rağmen ben, Samsun’u ve Samsun halkını gördüğüm zaman memleket ve millete ait bütün planlarımın, kararlarımın her hâlde başarılması mümkün olduğuna bir defa daha kuvvetle inandım. Samsunluların hâl ve durumlarında gördüğüm, gözlerinde okuduğum vatanseverlik; özveri, ümit ve planlarımı olumlu görüşe eriştirmeye yetmişti.

“ATATÜRK” Atatürk Araştırma Merkez, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, C II, s. 192.

• Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 59

a. Havza Genelgesi (28 Mayıs 1919)

Mustafa Kemal, Samsun’dan sonra geldiği Havza’da halkın büyük ilgisiyle karşılaştı. O, millî bilinci uyandırma çalışmalarını burada da sürdürdü. Şehrin ileri gelenleriyle karargâhında yaptığı toplantıda onlara “Düşman bizi öldürmek niyetinde değildir. Düşmanın niyeti bizi diri diri gömmektir. Şimdi çukurun tam kenarında bulunuyoruz. Son bir gayretle kendimizi kurtarmamız mümkündür. Zaten başka bir imkân yoktur.”(1) diye seslendi. Havzalılar da bu aydınlatıcı konuşmanın ardından bir Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti kurdular.

Mustafa Kemal, Havza’da bulunduğu sırada Türk milletini işgallere karşı mücadeleye çağırmak ve millî bilinci uyandırmak amacıyla 28 Mayıs 1919’da yurt genelindeki komutanlara ve sivil yöneticilere telgraflar gönderdi. Genelge şeklindeki bu telgraflarında ateşkes hükümlerine uyulmaması ve askerlerin terhis edilmemesi emrini verdi. Onlardan, bulundukları yerlerde millî teşkilatlar kurmalarını istedi. Ayrıca köylere varıncaya kadar yurdun her yerinde coşkulu protesto mitingleri düzenleyerek İzmir’in işgalinin kınanması çağrısında bulundu. Onun bu çağrısı üzerine aralarında Havza’nın da bulunduğu pek çok yerde mitingler yapıldı.

İtilaf Devletleri ve Osmanlı hükümeti, Mustafa Kemal’in Anadolu’ya geçtikten sonraki faaliyetlerinden rahatsız olmuştu. Bu nedenle hükümet bir süre sonra onu tekrar İstanbul’a çağırdı. Ancak o, bu çağrıya oyalayıcı cevaplar vererek millî birlik ve beraberliği sağlamaya yönelik çalışmalarına devam etti. Bu amaçla 12 Haziran 1919’da Amasya’ya geldi.

b. Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919)

Mustafa Kemal, Amasya’ya geldikten sonra ülkedeki bütün millî teşkilatları bir merkezde toplamak üzere harekete geçti. Başkalarının fikirlerine önem veren bir lider olarak Amasya’ya çağırdığı yakın arkadaşları Refet Bey, Rauf Bey ve Ali Fuat Paşa ile toplantılar yaptı (Görsel 2.29). 22 Haziran 1919’da da önceden hazırlamış olduğu bir metni bu arkadaşlarıyla birlikte imzalayıp genelge hâlinde yayımlamaya karar verdi (Görsel 2.30). Genelge Konya’da bulunan 2. Ordu Müfettişi Cemal Paşa (Mersinli) ve Erzurum’daki 15. Kolordu Komutanı Kâzım (Karabekir) Paşa tarafından da telgraf aracılığıyla onaylandı. 22 Haziran 1919’da Amasya Genelgesi adıyla yayımlanan ve ülkedeki bütün sivil ve askerî yetkililere gönderilen bu genelgenin başlıca maddeleri şunlardır:

• Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 60

c. Erzurum Kongresi (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919)

Mustafa Kemal 3 Temmuz 1919’da Erzurum’a geldi. Buradan Osmanlı hükümetinin geri dönmesi yönündeki çağrılarına verdiği cevaplarda, Anadolu’dan ayrılmayacağını ve görevine devam edeceğini belirtti. Hükümet tarafından görevinden alınınca da Erzurum’dan padişaha gönderdiği telgraf ile yalnızca ordu müfettişliğinden değil, çok sevdiği askerlik mesleğinden de ayrıldığını bildirdi.

Mustafa Kemal 8-9 Temmuz gecesi istifa kararını verirken yalnızca milletinin şefkat ve yiğitliğine güvendi. O, her zaman olduğu gibi bundan sonra da önüne çıkan güçlükler karşısında yılmadı ve ümitsizliğe düşmedi. Kararlı ve mücadeleci kişiliğinden aldığı güçle bundan böyle milletinin bağrında sade bir savaşçı olarak çalışacağını ifade etti. Böylece bir kez daha vatanını ve milletinin çıkarlarını şahsi çıkarlarının üstünde tutan öz güven sahibi bir lider olduğunu gösterdi.

“Benim Erzurum’a gelişim, bütün milletin ateşten bir çember içine alınmış olduğu bir zamana tesadüf etti. Bütün millet, bu çemberin içinden nasıl çıkacağını düşünmekle meşguldü. Memleketin uzak batısı düşman ayaklarına terk edilmiş ve oradaki halk silaha sarılmış, buranır halkı ise memleketin felaketten kurtulması için ayağa kalkmış bir durumda idi. Ben, işte böyle bir zamanda Erzurum’a geldim. Burada gördüğüm samimiyet, mertlik, sevgi bağlılığı benim memleketi kurtarmak için her türlü özveride bulunmak hususundaki karar ve kuvvetimi artırmış idi. O zamanki durumumu pekâlâ biliyorsunuz. Burada rütbemi, resmî mevkiimi, üniformamı attım ve bütün dünyaya ilan ettim ki milletin bağrında bir bireyim!”

Atatürk Araştırma Merkez, Atatürk’ün Söylev ve Demeçler.i, C II, s. 204 (Düzenlenmiştir.).

Mustafa Kemal’in askerlikten istifasına bakarak onunla ilgili hangi çıkarımlarda bulunabilirsiniz?

• Cevap: Atatürk, Erzurum’a gelişinden 5 gün sonra, 8-9 Temmuz 1919’da “Sine-i millette bir ferd-i mücahit” olarak çalışmak üzere çok sevdiği askerlik mesleğinden ve görevinden istifa etti. Çünkü Mustafa Kemal, ordunun devlet işlerine karışmasını istememektedir. Ya istifa edip devlet görevi yapmalı ya da askerliğe devam edilmelidir görüşünü savunur.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 61

Mustafa Kemal’in askerlikten istifası yakın arkadaşlarının ve Türk milletinin gözündeki değerini azaltmadı. Erzurum’da bulunan Kâzım Paşa “Kolordum ve ben bundan önce olduğu gibi emrinizdeyiz Paşa’m.”(1) diyerek onun yanında olduğunu belirtti.

Erzurum Kongresi, 23 Temmuz 1919’da doğu illerinden ve Trabzon’dan gelen delegelerin katılımıyla toplandı (Görsel 2.31). Kongrenin amacı Doğu Anadolu’da bir Ermeni ve Doğu Karadeniz illerinde de bir Pontus Rum devleti kurma çalışmalarına karşı alınacak önlemleri kararlaştırmaktı. Bu iş için Erzurum’un seçilmiş olması da tesadüf değildi. Şehir her şeyden önce coğrafi konumu bakımından işgalden uzak, güvenli bir yerdeydi. Ayrıca Kâzım Paşa komutasındaki 15. Kolordu da burada bulunuyordu.

Erzurum Kongresi açıldıktan sonra kongre başkanlığına seçilen Mustafa Kemal (Görsel 2.32), yaptığı konuşmada ülkenin genel durumu hakkında bilgi verdi.

Çalışmalarını 7 Ağustos 1919’da tamamlayan Erzurum Kongresi, katılımcıları ve toplanış amacı bakımından bölgesel nitelikli bir kongre oldu. Bununla birlikte tüm yurdu ilgilendiren kararlar alması nedeniyle millî bir

• Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 62

Erzurum Kongresi’nde alınan kararların belli başlıları şunlardır:

1. Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.
2. Her türlü yabancı işgal ve müdahalesine karşı ve Osmanlı hükümetinin dağılması hâlinde millet topyekûn kendisini savunacak ve direnecektir.
3. Osmanlı hükümeti vatanı koruma ve istiklali elde etme gücünü gösteremediği takdirde bu gayeyi gerçekleştirmek için geçici bir hükümet kurulacaktır. Bu hükümet üyeleri, millî kongrece seçilecektir. Kongre toplanmamışsa seçimi Temsil Heyeti yapacaktır.
4. Kuvâ-yı Millîyeyi tek kuvvet olarak tanımak ve millî iradeyi hâkim kılmak esastır.
5. Hristiyan azınlıklara siyasi hâkimiyeti ve sosyal dengemizi bozacak imtiyazlar verilemez.
6. Manda ve himaye kabul olunamaz.
7. Millî Meclisin derhâl toplanmasını ve hükümetin yaptığı işlerin Meclis tarafından kontrol edilmesini sağlamak için çalışılacaktır.(1)

Erzurum Kongresi’nde alınan kararlarda öne çıkarılan ilkeler neler olmuştur?

• Cevap: İlk kez 23 Temmuz 1919 yılında Erzurum’da toplanan kongre kararları büyük önem taşımaktadır. Alınan kararlar arasında ilk kez milli sınırlardan bahsedilmiş, Türk vatanı olan toprakların parçalanamayacağı açıklanmıştır. İlk kez ulusal bağımsızlığın koşulsuz olarak gerçekleştirilmesine karar verilmişti.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 63

— Sık sık sana gelen kimdir?
— Babam!..
— Ne istiyor?
Delikanlı her şeyi anlattı. O zaman Atatürk ona doğru biraz ilerledi, elini onun omzuna koydu ve dedi ki:
— Hizmetinden memnunum, baba hakkı büyüktür. Mademki razı olmuyor, git! Fakat babana söyle ki vatan elden giderse evladın ne hükmü kalır.

Nilüfer KURTULUŞ, yazar, Atatürk, s. 137 (Düzenlenmiştir.).

Yukarıdaki anıda anlatılanlardan hareketle Atatürk’ün hangi kişilik özelliklerine sahip olduğunu söyleyebilirsiniz?

• Cevap: Vatan sevgisini her şeyin üstünde tuttuğu, geleceği sağlam yorumladığı, karizmatik bir lider olduğu, iyi bir asker olmasının yanında iyi bir de idareci olduğunu söyleyebiliriz.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 64

Sivas Kongresi’nde alınan kararları Mustafa Kemal’in hangi kişilik özellikleriyle ilişkilendirebilirsiniz? Neden?

• Cevap: Şu şekilde özetleyebiliriz: Bağımsızlığa olan inancı; “manda ve himaye tamamen reddedilmiştir.”, Birleştirici ve bütünleştirici özelliği; tüm yararlı cemiyetleri tek çatı altında birleştirmiştir., Liderliği; Kongreye başkanlık yapmıştır. Vatan ve millet sevgisi; Her türlü tehdit ve tehlikeye rağmen kongrenin toplanmasını sağlamış ve ülkenin bağımsızlığı ile ilgili kararların alınmasına ortam hazırlamıştır.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 65

Amasya Görüşmelerinin Millî Mücadelemizdeki yeri ve önemi hakkında neler söylenebilir?

• Cevap: İstanbul Hükümeti, Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’ni ve Temsil kurulunu tanıdı. Anadolu hareketi İstanbul hükûmetine karşı siyasal bir başarı kazandı. İstanbul Hükümeti, Atatürk’ün deyimiyle Anadolu’ya tabi olmak zorunda kaldı.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Çözümleri Dersdestek Yayınları Sayfa 58-59-60-61-62-63-64-65 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.