8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Sayfa 50-51-52-53-54-55

8. Sınıf Dersdestek Yayınları İnkılap Ders Kitabı Sayfa 50-51-52-53-54-55 Cevapları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Sayfa 50-51-52-53-54-55

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 50

2. Memleketin İç Durumu ve Cemiyetler

a. Millî Cemiyetler

Türk milleti Mondros Ateşkes Anlaşması’ndan sonra başlayan işgaller döneminde haklarını savunmak ve sesini dünyaya duyurmak için Kuvâ-yı Millîye birliklerinin yanı sıra cemiyetler de kurdu. Genellikle işgal tehlikesi altındaki yörelerimizde kurulan bu cemiyetlere Redd-i İlhak, Müdâfaa-i Hukuk, Muhafaza-i Hukuk gibi adlar verildi.

Mustafa Kemal bu cemiyetlerin oluşum süreci ve genel özellikleri ile ilgili olarak şunları söylemektedir:

“Varlığı konusunda ciddi bir endişeye düşmüş olan millet; doğrudan doğruya, bizzat müdahale ederek kuvvetini ve tutumunu göstermek gereği duydu. Bunun sonucunda memleketin her tarafında millî cemiyetler kurulmaya başlandı. Bu cemiyetler her türlü siyasal amaçtan tamamen uzaktır ve varlıklarını sadece memleket bütünlüğünü, millet ve devletin diğer haklarını koruma amacına borçludurlar. Bunların hepsi aynı etkiler ve sebepler altında faaliyet göstermektedirler.”(1)

Mustafa Kemal’in yukarıdaki sözlerine göre millî cemiyetlerin ortak özellikleri ile ilgili olarak neler söyleyebilirsiniz?

• Cevap: Milli Cemiyetlerin Ortak Özellikleri maddeler halinde özetlersek

a) Hepsi de Mondros‟a tepki olarak kurulmuşlardır.
b) Bölgesel olarak kurulan yerel direniş örgütleridir.
c) Bağımsızlık ve milliyetçilik duygusunun bir sonucu olarak ortaya çıkmışlardır.
d) Sivil direniş örgütleridir.
e) Sivas Kongresi‟nde bütün yararlı cemiyetler “Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti” adı altında birleştirilmişlerdir.
f) İhtiyaçları halk tarafından karşılanmıştır.
g) Genellikle basın-yayın yolunu kullanmışlardır.
h) İstanbul Hükümeti‟ne karşı ya da bağlı değillerdir.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 51

Aşağıdaki metni okuyunuz ve metnin sonundaki soruyu cevaplayınız.

“10 Aralık 1919’da Kastamonu Kız Öğretmen Okulu bahçesinde toplanan üç binden fazla Kastamonulu kadın, işgalleri ve yapılan insanlık dışı vahşetleri şiddetle protesto ettiler. Mitingde bir konuşma yapan tertip komitesi başkanı Zekiye Hanım’ın sözleri şu şekildedir:
Kardeşler, hemşireler!
Daha bir sene evvel kırmızı rengi ile başımızda dalgalanan ulu sancağımız görüyorsunuz ki siyahlara, matemlere büründü. Muharebe meydanlarında vatan ve din uğrunda binlerce evladımızı gömdükten sonra haktan, adaletten bahseden Avrupalıların bir seneden beri, yenildik diye başımıza açmadıkları felaket kalmadı.
Haktan en çok bahsedenler, haksızlığın en büyüğünü yaptılar. Her tarafı yüksek minarelerinden beş vakitte Allah’ın ismini bağırtan Adana’mız, Antalya’mız ve en nihayet güzel Ayıntab, Maraş, Urfa’mız elimizden alınmak isteniyor.
Hanımlar!
Büyük felaketlerimiz önünde evlatlarımızın, kardeşlerimizin kanıyla suladığımız yurtlarımızın işgaline, kardeşlerimizin felaketine susacak mıyız? Hayır hanımefendiler! Mağlubuz, silahımız yok fakat göğsümüzde imanımız, bütün dünyayı yaradan Allah’ımız var.
Hanımlar!
Biz, dünyayı kanlara boğan erkeklere müracaat edecek değiliz. Bizim gibi şefkatle, merhametle düşündüklerine şüphe etmediğimiz İtilaf Devletlerinin büyük kadınlarına müracaat edecek ve birer telgrafla bize yapılan haksızlıkları yazacak ve anlatacağız. Eğer onlar da hakkımızı teslim etmezlerse erkeklerimizle bir safta, dinimiz ve istiklalimiz için öleceğiz.”
Açıksöz gazetesi, 14.12.1919 (Düzenlenmiştir.).

Yukarıda sözü edilen mitinge katılanlardan biri olsaydınız elinizdeki pankarta neler yazardınız? Neden?

• Cevap: Ben olsam BU VATAN SAHİPSİZ DEĞİLDİR yazardım.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 52

Trabzon Muhâfaza-i Hukuk-u Millîye Cemiyeti

12 Şubat 1919’da Trabzon’da kurulan cemiyetin amacı, bölgede yaşayan Rumların ve Ermenilerin zararlı faaliyetlerine son vermekti. Cemiyet Karadeniz Bölgesi’nde devlet kurmak isteyen Pontusçu Rumlara karşı mücadeleye girişen Kuvâ-yı Millîyecileri (Görsel 2.21) bir araya getirerek silahlı teşkilatlar oluşturdu. Ayrıca “İstikbal” adında bir gazete çıkardı. Bu cemiyet Doğu Anadolu’da faaliyet gösteren Vilâyât-ı Şarkiyye Müdâfaa-i Hukuk-ı Millîye Cemiyeti ile iş birliği içinde çalıştı.

Millî Kongre Cemiyeti

İstanbul’da faaliyet gösteren bazı siyasi partilerin ve millî cemiyetlerin temsilcilerinin bir araya gelmesiyle 29 Kasım 1918’de kuruldu. Cemiyetin amacı, Türklere yönelik haksız ve gerçek dışı yayınlara ilmî ve tarihî belgelerle cevap verebilmekti (Görsel 2.22). Cemiyetin bir diğer amacı vatanın kurtuluşu için çalışan bütün millî kuvvetleri bir çatı altında toplamaktı.

Mustafa Kemal, bölgesel kurtuluş yolları arayan ve birbirinden ayrı faaliyet gösteren millî cemiyetlerle kesin bir zafere ulaşılamayacağı düşüncesindeydi. Ona göre vatanın ve milletin kurtuluşu için öncelikle bu kuruluşların güçlerini birleştirmesi gerekiyordu. Millî Mücadele kahramanlarından Mareşal Fevzi Çakmak da cemiyetlerin birleşmesi gerektiğine inanmış ve bu konu hakkında “Eğer Mondros Mütarekesi’ni takip eden aylarda, bir uçaktan Anadolu’ya bakarsanız yer yer yanan ateşler görülecektir. Bunlar ışıldayan çoban ateşleridir. Bu ateşleri birleştirecek bir alev lazımdır. İşte onu Mustafa Kemal’in meşalesi temin etti.”(1) demiştir.

• Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 53

b. Millî Varlığa Düşman Cemiyetler Mavri Mira ve Pontus Rum Cemiyetleri

Mondros Ateşkes Anlaşması’nı izleyen günlerde galip devletlerin işgallerinden cesaret alan Rumlar ve Ermeniler gibi azınlık grupları kendi devletlerini kurmak amacıyla Türklere karşı saldırıya geçti. Bunlardan Rumlar bir yandan işgalcilere yardım ederken diğer yandan Türklere karşı doğrudan silahlı faaliyetlerde bulunmaya başladı. Bu faaliyetlerini daha etkili biçimde yürütmek için de Mavri Mira ve Pontus Rum gibi cemiyetleri kurdular. Bunlardan Mavri Mira Cemiyetinin amacı Batı Anadolu’yu Yunanistan’a katarak Megali İdea denilen Yunanistan’ı Bizans İmparatorluğu sınırlarına ulaştırmak ülküsünü gerçekleştirmekti. Pontus Rum Cemiyeti ise Samsun merkez olmak üzere Karadeniz Bölgesi’nde bir Rum devleti kurmak istiyordu.

“Rumların teşkilatlanmasında ve  faaliyete geçmesinde en büyük rolü din adamları, patrikhane ve bu kuruluşa bağlı olan bazı cemiyetler oynamıştı. Nitekim bunlardan biri, Yunan hükûmetinin maddi ve manevi yardımını gören Mavri Mira Cemiyeti idi. Bu cemiyetin Rumları silahlandırmakta ve tedhiş hareketleri meydana getirmekte büyük payı vardı. Onun işlediği cinayetlere, Yunan Kızılhaçı da katılmakta bir sakınca görmüyor ve Rumlara, tıbbi gereç ve ilaç yardımı maskesi altında silah ve cephane gönderiyordu. Bir an geldi ki Mavri Mira, hazırladığı Rum çeteleriyle Türk kasaba ve köylerinde dehşet yarattı.”

Dr. Selahattin TANSEL, siyaset tarihçisi-yazar, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C I, s. 92 (Düzenlenmiştir.).

“Rum çetelerinin en iyi teşkilatlanmış olanları ve en tehlikelileri hiç şüphesiz İstanbul’daki Pontus Cemiyeti tarafından idare edilenlerdi. Bu cemiyetin ve Pontus’la ilgili her kişinin amacı, Rize’den İstanbul Boğazı’na (adar uzanan Kuzey Anadolu toprakları üzerinde bir Pontus Devleti kurmaktı. Uzun süreden beri bu hayali gerçekleştirmek için çaba harcayanlar, Osmanlıların I. Dünya Savaşına girmesini fırsat saymış ve Çarşamba, Samsun, Bafra civarındaki Rum köylerinde depoladıkları silahları Rum gençlerine dağıtarak çeteler kurmuşlardı.”

Dr. Selahattin TANSEL, siyaset tarihçisi-yazar, Mondros’tan Mudanya’ya Kadar, C I, s. 95 (Düzenlenmiştir.).

Mondros Ateşkes Anlaşmasının hangi maddeleri Rumların yukarıda anlatılan faaliyetlerine ortam hazırlamış olabilir? Neden?

• Cevap: Osmanlı Devletinin ordularının tamamı terhis edilecektir. Bu ordular İtilaf Devletleri tarafından denetlenecektir. Buradaki amaç Osmanlı Devletini savunmasız bırakmaktır. En çok bu madde etkili olmuştur. Çünkü bu madde ile Osmanlının silahlı gücü yok edilerek diğer düşmanca saldırılara açık bırakılmak istenmektedir.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 54

Millî varlığa düşman cemiyetler arasında azınlıkların yanı sıra ülke içindeki çeşitli kişi ve grupların kurduğu cemiyetler de faaliyet gösteriyordu. Millî Mücadele’ye zararlı amaçlar peşinde koşan bu cemiyetlerin belli başlıları şunlardır:

Wilson Prensipleri Cemiyeti

1918 Aralık ayında kurulan bu cemiyetin kurucuları vatanın kurtuluşunu Amerika Birleşik Devletleri’nin himayesi altına girmekte görüyorlardı. Hatta bu amaçla ABD başkanından yardım istemişlerdi.

Kürt Teâlî-i Cemiyeti

İstanbul’da kurulan bu cemiyetin amacı, başta İngiltere olmak üzere İtilaf Devletlerinin desteğini alarak Doğu Anadolu’da bağımsız bir Kürt devleti kurmaktı. Ancak bu bölgede halkın çoğunluğu cemiyete destek vermemiş ve Vilâyât-ı Şarkiyye Müdâfaa-i Hukuk-ı Millîye Cemiyetinin yanında yer almıştır.

İngiliz Muhipleri Cemiyeti

İngiltere’nin desteğini alarak vatanın bağımsızlığının elde edileceğini düşünen kişiler tarafından İstanbul’da kurulmuştu. Cemiyetin üyeleri (Görsel 2.24), Osmanlı Devleti’nin varlığını sürdürebilmesi için İngiltere’nin himayesi altına girmesi gerektiğini savunuyorlardı. İngiliz muhipleri Millî Mücadele hareketine hiçbir başarı şansı tanımıyor ve Anadolu’da ayaklanmalar çıkararak henüz işgale uğramamış vatan topraklarının da işgal edilmesine zemin hazırlamaya çalışıyorlardı.

Hürriyet ve İtilaf Fırkası

1911 yılında İstanbul’da İttihat ve Terakki Fırkasına karşı kurulmuştur. İngiltere yanlısı politikalar izleyen bu fırka Millî Mücadele’yi bir isyan hareketi olarak nitelendirmiştir. Etrafına topladığı cemiyetlerle bir muhalefet cephesi oluşturarak Millî Mücadele’nin karşısında yer almıştır.

Sulh ve Selâmet-i Osmaniye Fırkası

Cemiyet olarak kurulan fırka, 1919 yılı başlarında siyasi partiye dönüşerek Hürriyet ve İtilaf Fırkası ile birlikte hareket etmiştir. Millî Mücadele’ye karşı çıkan bu fırka, ülkenin kurtuluşu için padişahın emirlerine bağlı kalmak gerektiğini savunmuştur.

Teâlî-i İslam Cemiyeti

İstanbul’daki bazı medrese öğretmenleri tarafından kurulan bu cemiyetin amacı, dinî duyguları kullanarak halkı Millî Mücadele’ye karşı kışkırtmaktı. Cemiyet bu amaçla Hürriyet ve İtilaf Fırkası ve İngiliz Muhipleri Cemiyeti ile de iş birliği yapmıştı.

• Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Cevapları Dersdestek Yayınları Çözümleri Sayfa 55

Aşağıda Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra başlayan işgallere karşı Türk halkının gösterdiği tepkilere örnek oluşturabilecek bir belge görüyorsunuz. Belgeyi okuyunuz ve soruların cevaplarını noktalı yerlere yazınız.

“Ey bedbaht Türk!
Wilson İlkeleri ve insanlık adına senin hakkın elinden alınıyor ve namusun lekeleniyor. Buralarda Rum’un çok olduğu ve Türklerin Yunan işgalini memnuniyetle kabul edeceği söylendi.
Bunun sonucu olarak güzel memleketin Yunanlılara verildi.
Şimdi sana soruyoruz, Rumlar Türklerden daha mı çok? Yunan egemenliğini kabul etmek istiyor musun?
Artık kendini göster. Bütün kardeşlerin Maşatlık Meydanı’ndadır. Oraya yüz binlerce toplan ve bu bölgede çoğunluk olduğunu bütün dünyaya göster. Burada zengin-fakir, âlim-cahil ayrımı yok. Yunan egemenliğini istemeyen bir çoğunluk olduğunu ilan et ve kanıtla. Bu sana düşen en büyük görevdir. Geri kalma, üzüntü ve pişmanlık fayda etmez. Binlerce, yüz binlerce kişi olarak Maşatlık Meydanı’na koş ve millî heyetin emirlerine uy.”

15 Mayıs 1919 Redd-i İlhak Millî Heyeti Hayat Tarih Mecmuası, 1967, S 5, s. 44.

1. Belgeye göre işgal nasıl değerlendirilmektedir?

• Cevap: Rum’un çok olduğu ve Türklerin Yunan işgalini memnuniyetle kabul edeceği olarak değerlendirilmektedir. Ama yanlış bir değerlendirmedir bu.

2. İşgallere karşı önerilen karşı koyma yolları nelerdir?

• Cevap: Mitinglere meydanlara inilip kalabalıklar oluşturularak insanların Dünyaya Türk’ün burada fazlalığının gösterilmesi istenmektedir. Bütün kardeşlerin Maşatlık Meydanı’ndadır. Oraya yüz binlerce toplan ve bu bölgede çoğunluk olduğunu bütün dünyaya göster. Burada zengin-fakir, âlim-cahil ayrımı yok. Yunan egemenliğini istemeyen bir çoğunluk olduğunu ilan et ve kanıtla

3. Sizce önerilen yöntemlerle vatanın bütünlüğünün korunması ve işgalden kurtarılması mümkün müdür? Neden? 

• Cevap: Yeterli olmasa da başlangıç olması bakımından değerlidir. Çünkü insanların bir olması birleşmesi sonraki müdafaanın temelidir.

4. Size göre Mondros Ateşkes Antlaşması sonrasında başlayan işgallere karşı vatanın kurtuluşu için neler yapılmalıdır?

• Cevap: Birlik olunmalı, organize olunmalı halkın desteği olmalı, halk elinden ne geliyorsa maddi ve manevi olarak karşı koymaya gönüllü olmalıdır.

8. Sınıf İnkılap Ders Kitabı Çözümleri Dersdestek Yayınları Sayfa 50-51-52-53-54-55 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.