12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 15
12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 15 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
12. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 15
Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız. (Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)
Sunuş
Divan… Lügat… Kamus… Tuhfe… Nuhbe… Ferheng… Ve nihayet Sözlük…
İlk sözlüğümüz Divanü Lugati’t-Türk’ten bu yana sözlüklerimizi adlandırmakta kullandığımız sözcükler bunlar…
Arapça kökenli lügat ‘söz, sözcük, lakırdı’ anlamındadır. Çokluğu ‘sözler, sözcükler’ anlamında olmak üzere lugattır. Bu sözün her ulusun konuştuğu iletişim aracını ifade eden ‘dil, lehçe’ anlamı da bulunmaktadır. Kâşgarlı Mahmud’un eserine verdiği Divanü Lugati’t-Türk adındaki lugât sözü de ‘dil, lehçe’ anlamındadır. Asıl anlamı ‘sözlük’ olmasa da esere bu anlamı katan sözcük divandır.
Lügat sözünün Türkçede ‘sözlük’ anlamını kazanması çok daha sonralarıdır. Kitabü’l-lügat, lügat kitabı gibi adlandırmalarda kitap sözünün zamanla eksiltilmesiyle lügat Türkçede sözlük anlamını kazanmıştır. Lehcetü’l-Lügat, Lügat-i Osmanî, Lügat-i Remzî, Lügat-ı Cudi, Ünsü’l-Lügat gibi Osmanlı Türkçesi sözlüklerine ad olan lügat sözü Türkçede uzun süre kullanılmıştır.
Eskiden olduğu gibi günümüz Arapçasında da ‘sözlük’ anlamında kullanılmakta olan sözcük kümüs’tur. Eski Yunancadan ödünçleme «Keavöç sözünün asıl anlamı ‘büyük deniz, okyanus; denizin ortası’ iken Firuzabadî’nin XV. yüzyılda yazdığı ünlü Arapça sözlüğe ad olmasının ardından ‘sözlük’ anlamını da kazanmıştır. Mütercim Asım Efendi bu sözlüğü el-Okyanasü’l-Basit fi Terceme- ti’l-Kamusi’l-Muhit adıyla Türkçeye çevirmiştir. Kamus-ı Türki, Kamus-ı Osmani, Mükemmel Ka- mus-ı Osmani, Resimli Kamus-ı Osmani, Resimli Türkçe Kamus gibi sözlükler de bu adla hazırlanmıştır.
Arapça ‘armağan, hediye; yeni çıkma, hoşa giden güzel şey’ anlamlarındaki tuhfe sözü manzum sözlüklere de ad olmuştur. Bir dildeki sözcüklerin bir başka dildeki karşılığının şiir biçiminde verildiği sözlüklerin çeşitli örnekleri arasında Tuhfe-i Vehbi, Tuhfe-i Şahidi, Tuhfe-i Hüsami, Tuhfe-i Asım sayılabilir. Ancak tuhfe sözünü taşımayan Lügat-i Halimî, Lügat-i Bahrül-Garaib gibi manzum sözlükler de bulunmaktadır. Arapça ‘her şeyin iyisi; seçkin, seçilmiş’ anlamlarındaki nuhbe sözü de manzum sözlük adı olarak kullanılmıştır.
‘Bilgi; sözlük’ anlamlarındaki Farsça ferheng ise sözlükçülük tarihimizde genellikle Farsça-Türkçe sözlüklere ad olarak kullanılmış ancak Arapça lügat, kamus gibi Türkçede geniş bir kullanım alanı kazanamamıştır.
Bu sözcükleri adlarında bulundurmasalar da dilimizin söz varlığını yıllar, yüzyıllar ötesinden bize ulaştıran Mukaddimetü’l-Edeb, Codeks Cumanikus, Ahteri, Eser-i Şevket gibi sözlüklerimiz de var…
Türkçe söz kökünden türetilen sözlük ise dilimizin söz varlığına yakın zamanda eklenmiştir. Atatürk’ün başlattığı Dil Devrimi ile pek çok alanda olduğu gibi dil bilgisi ve dil bilimi alanlarında da Türkçe terim türetme çalışmaları yürütülmüştür. Azerbaycan, Türkmen ve Uygur Türkçelerinde sözlük, Kazak Türkçesinde sözdik, Kırgız Türkçesinde sözdük biçimlerinde kullanılan sözlük terimi, Türk Dil Kurumunun kurucu üyesi ve ilk saymanı Celâl Sahir Erozan’ın önerisiyle söz kökünün türevi olarak dilimize kazandırılmıştır. Osmanlıcadan Türkçeye Cep Kılavuzunda (1935) kamus karşılığı yine kamus olarak verilirken lügat için sözlük karşılığı verilmiştir.
Türk Dil Kurumunun Türkçe Sözlük’ü yayımlamasıyla birlikte sözlük terimi kullanım sıklığını artırmış; tek dilli, iki dilli, çok dilli sözlüklere, terim sözlüklerine, atasözleri ve deyimler sözlüklerine,
- Cevap: Bu sayfada herhangi bir soru bulunmamaktadır.
12. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 15 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
