12. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 152

Uzun zincirli bir yağ asidinin uzun zincirli alkollerle oluşturduğu esterlere mum denir. Bu bileşikler, bitkiler ve hayvanlar tarafından koruyucu kaplamalar olarak üretilir. Mumlar; genellikle bazı böceklerin salgılarında, hayvanların deri ve tüylerinde, bitki yaprakları ve meyve kabuklarında bulunur. Bu bileşikler, doğum günlerinde kullanılan parafin mumu ile karıştırılmamalıdır. Parafin mumu petrolden elde edilen renksiz ve kokusuz bir maddedir.

Koyun yünündeki yağ olan lanolin de bir mumdur (Görsel 3.6). Lanolin elde etmek için koyun yünü önce basit yıkama ile temizlenir. Daha sonra alkali bir bileşikle ya da sabunla yıkanır. Bu işlemler sonunda lanolin emülsiyon şeklinde elde edilir. Lanolin, su ile kararlı emülsiyonlar oluşturduğu için çeşitli cilt kremlerinde ve losyonlarda kullanılır.

İşçi arıların karın halkalarındaki salgı bezlerinden salgılanan ve petek yapımında kullanılan maddeye bal mumu denir (Görsel 3.7). Bal mumu, salgılandığında beyaz renklidir ancak daha sonra koyulaşır. Peteğin ham maddesi olan bal mumu, propolisle karıştırılarak balla dolu olan ya da içinde yavru bulunan petek gözlerinin kapatılmasında ve kovan içindeki yabancı maddelerin kaplanmasında kullanılır. Bal mumunun temel bileşenleri arasında doymuş ve doymamış monoesterler, diesterler, doymuş ve doymamış hidrokarbonlar ve serbest asitler vardır. Bal mumu; mum üretiminde, ilaç yapımında ve kozmetik sanayisinde sıklıkla kullanılır.

Parfüm, krem, sabun imalatında ve ilaç endüstrisinde kullanılan balsam ise bazı ağaçlardan sızan bir tür reçinedir.

Çözüm Sizde

Elektrikler kesildiğinde ve evde mum ya da fener bulunmadığında kendi mumunuzu portakal, zeytinyağı,
meyve bıçağı ve çakmak kullanarak kolaylıkla yapabilirsiniz.
• Portakalın orta kısmından meyve bıçağıyla tam bir tur atarak portakal kabuğunu kesiniz.
• Portakalın ortasında bulunan ince uzun lifi koparmadan kabuğu portakaldan ayırınız ve iç merkezinde çıkıntısı olan ufak bir kâse elde eldiniz.
• Elde ettiğiniz kâsenin içine zeytinyağını dökünüz ve yağın emilmesi için bir süre bekleyiniz.
• Çakmak alevini bir süre lifli yapının üzerine tutup lifin yanmasını sağlayınız.
• Elde ettiğiniz mumu daha sonra tekrar kullanabilmek için kurutunuz. Kuruyan mum daha kısa sürede tutuşacaktır.

Değerlendirme

1. Portakal mumunun oluşmasını sağlayan tepkime türünü tahmin ediniz.

Cevap: Yanma tepkimesi gerçekleşir.

2. Bu tepkimede tepkimeye girenleri ve ürünleri tahmin ederek tepkime denklemini yazınız.

Cevap: Zeytinyağı (CnH2nO2) ve oksijen (O2) yanarak karbondioksit (CO2) ve su (H2O) oluşturur.

Sıra Sizde

Organik bileşiklerin kullanım alanları ile ilgili

• Sunu
• Duvar gazetesi
• Tanılayıcı dallanmış ağaç
• Bilgi haritası
• Yapılandırılmış grid

hazırlamak için beş grup oluşturunuz. Yaptığınız çalışmaları sınıfta paylaşınız.

Cevap: Organik bileşikler ilaç, plastik, yakıt ve kozmetik üretiminde kullanılır. Ayrıca, tekstil, boya ve gıda endüstrisinde de yaygın olarak karşımıza çıkarlar.

12. Sınıf Meb Yayınları Kimya Ders Kitabı Sayfa 152 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.