12. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 114

BENZİNDE OKTAN SAYISI

Otomobilin ortaya çıkışı ile yüksek enerjili ve uçucu sıvı yakıtlara gereksinim artmıştır. Bu yakıtların en önemlilerinden biri benzindir. Petrolden damıtılan benzin fraksiyonu, otomobil motorlarında performansı artırmak ve egzozlardan kaynaklanan kirliliği azaltmak için bileşimi ayarlanarak değiştirilir. Benzinin kalitesi, temiz olması ve verimli yanması ile ilgilidir. Bir otomobil motorunun silindirindeki benzin-hava karışımının doğru anda tutuşması ve eşit şekilde yanması çok önemlidir. Karışım erken veya geç tutuşursa çok fazla enerji boşa gider, yakıt verimliliği düşer ve motor erken yıpranır.

Araç motorlarında silindir içine piston yardımıyla çekilen hava sıkıştırılır ve sıkıştırılan hava üzerine bir enjeksiyon sistemi yardımıyla yakıt püskürtülür. Motorda bir bozukluk yoksa ve benzinin kalitesi yüksekse sıkıştırılmış karışım buji kıvılcımı ile tekdüze ve düzgün bir alev vermek üzere ateşlenir. Ortaya çıkan ısı sonucunda gaz karışımı hızla genişler ve pistonu sanki dev bir el itiyormuş gibi iter. Eğer benzinin kalitesi düşükse karışımın tutuşan ilk kısmının verdiği ısı henüz tutuşmayan kısımların ısınmasına, sıkışmasına ve birdenbire infilak etmesine sebep olur. Bu yanma sonunda piston sanki üzerine çekiçle vuruluyormuş gibi sarsıntılı hareket eder ve motordan rahatsız edici sesler gelir. Vuruntu denen bu olay hem güç kaybına hem de motorun fazla ısınarak ömrünün azalmasına neden olur.

Benzinin motor içinde düzgün yanma yeteneği “oktan sayısı” ile ölçülür. Oktan yakıtın sıkıştırılmaya karşı olan direncidir. Bunun için çok iyi bir motor yakıtı olan ve yüksek basınç altında bile zamanından önce kendi kendine tutuşma eğilimi göstermeyen 2,2,4-Trimetil pentanın oktan sayısı 100 kabul edilir. Normal heptanın oktan sayısı ise motor yakıtı olarak çok kötü sonuçlar verdiğinden 0 kabul edilir. Bir yakıtın oktan sayısı, yanma özelliği bakımından 2,2,4-Trimetil ve normal pentanın arasındaki yerine bakılarak belirlenir. Arabalarda kullanılan orta dereceli benzin yaklaşık 98, havacılık yakıtı yaklaşık 100 oktan sayısına sahiptir. Yarış arabası yakıtının oktan sayısı ise yaklaşık 110’dur.

Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

12. Sınıf Meb Yayınları Kimya Ders Kitabı Sayfa 114 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.