12. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Yıldırım Yayınları Sayfa 21

Newton’ın (Nivtın) İkinci Hareket Kanunu, bir cisim ivmeleniyor- sa ona net bir kuvvet etki ettiğini ve ivmenin bu net kuvvet yönünde olduğunu anlatır. Düzgün çembersel harekette merkezcil ivmeye neden olan net kuvvete merkezcil kuvvet (F ) denir. Newton’ın İkinci Hareket Kanunu’na göre bu net kuvvet, cismin kütlesi ile ivmesinin çarpımına eşittir.

Etkinlik 1.1

Deney Yapalım

MERKEZCİL KUVVET

Deneyin Amacı: Düzgün çembersel harekette merkezcil kuvvetin çizgisel sürat, kütle ve yarıçapa bağlılığını incelemek

Araç Gereç

• Esnemeyen ip (2 m)
• Masa kıskacı
• Kuvvetölçer (dinamometre)
• Tartı takımı
• Elektrik tesisatı borusu (20 cm)
• Kronometre
• Makas • Cetvel
• 5 ve 10 gramlık kütleler

Deneyin Yapılışı

1. Bir ucunu kuvvetölçere bağladığınız ipi borunun içinden geçirerek ipin öteki ucuna 5 gramlık kütleyi bağlayınız. Kuv- vetölçeri masaya tutturarak Görsel 1.1’deki düzeneği kurunuz. Aşağıdaki tabloyu hazırlayınız.
2. Elinizdeki boruyu kullanarak 5 g’lık kütleye 10 cm yarıçaplı düzgün çembersel hareket yaptırınız. Cismin 10 devir yapma süresini kronometreyle ölçünüz. Bu süreyi ve kuvvetölçerin gösterdiği değeri tabloya kaydediniz.
3. Kütlenin çizgisel süratini artırarak kuvvetölçerin gösterdiği değeri gözlemleyiniz. Gözleminizi “Arttı.”, “Azaldı.” ya da “Değişmedi.” olarak tabloya yazınız.
4. Yarıçapı sabit tutarak ipin ucuna bağladığınız kütleyi 10 g’lık kütleyle değiştiriniz ve bu cismin çizgisel süratini 2’nci maddedekiyle aynı yapmaya çalışınız. Bunun için kronometre tutarak cismin 10 devir yapma süresini öncekiyle eşitleyiniz.
5. Yarıçapı 20 cm yapıp kütleyi 5 g ile değiştiriniz ve cisme 2’nci maddedekiyle aynı çizgisel süratle çembersel hareket yaptırınız. Kuvvetölçerin gösterdiği değeri tabloya kaydediniz.

Soru: Çembersel harekette çizgisel sürat, kütle ve yarıçapın artırılması merkezcil kuvveti nasıl etkilemektedir?

Cevap: Çizgisel sürat arttığında merkezcil kuvvet artar. Kütle veya yarıçap arttığında da merkezcil kuvvet artar.

12. Sınıf Yıldırım Yayınları Fizik Ders Kitabı Sayfa 21 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.