12. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Yıldırım Yayınları Sayfa 17

Bir çembersel virajı sabit süratle dönen bir arabayı ele alalım. Bu arabanın sürati sabit kalsa da hareket yönü sürekli olarak değiştiğinden hızı sabit değildir. Hız bir vektörel niceliktir ve hızın sabit olması için hem büyüklüğü hem de yönü aynı kalmalıdır. Bu nedenle düzgün çembersel hareket, ivmeli bir harekettir.

Düzgün çembersel harekette anlık hız v ye çizgisel hız (ya da teğetsel hız) denir. Çizgisel hız vektörü her noktada çembere teğettir (Şekil 1.3). Çizgisel sürat (v), çizgisel hızın büyüklüğüdür. Çizgisel sürat sabit kaldığından ortalama sürate eşittir. Ortalama sürat, yol/zaman (s/At) olarak tanımlanmıştır. Düzgün çembersel hareket yapan bir cisim T sürede 2n-r yolunu aldığından çizgisel sürat aşağıdaki bağıntıyla verilir.

Bir katı cisim örneğin Şekil 1.4’teki CD [compact disc (kompakt disk), yoğun disk] sabit bir eksen çevresinde dönerken CD’nin At süredeki açısal yer değiştirmesinin büyüklüğü A0 olsun. Burada A0, disk dönme ekseni çevresinde dönerken yarıçap çizgisi tarafından süpürülen açıdır. Açısal yer değiştirmenin SI birimi radyandır. Bir 0 açısı, radyan cinsinden açının gördüğü yayın uzunluğunun yarıçapa oranı olarak tanımlanır (Şekil 1.5). Radyan iki uzunluğun oranı olduğundan birimsiz bir sayıdır.

Düzgün çembersel harekette herhangi bir andaki açısal hız, omega küçük harfiyle (w) gösterilir ve ortalama açısal hıza (A0/At) eşittir. Buna göre açısal hız, konum (yarıçap) vektörünün birim zamanda süpürdüğü açıdır. Açısal hızın SI birimi, saniye başına radyandır (rad/s). Dönme açısının bir büyüklük ve yöne sahip olması nedeniyle anlık açısal hız bir vektörel nicelik olarak tanımlanabilir.

Açısal hız vektörünün (w) yönü, Şekil 1.6’da gösterildiği gibi sağ el kuralıyla belirlenir. Sağ elinizin baş parmak dışındaki parmakları cismin dönme yönünde büküldüğünde açılan baş parmak w nın yönünü gösterir. Açısal hızın büyüklüğüne açısal sürat denir.

Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

12. Sınıf Yıldırım Yayınları Fizik Ders Kitabı Sayfa 17 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.