12. Sınıf Fizik Ders Kitabı Cevapları Yıldırım Yayınları Sayfa 159

kalktı. Evren “saydam” hâle geldi. Bu, evren bilimciler (kozmologlar) tarafından yeniden birleşim dönemi ya da ışınımın maddeden ayrılması olarak adlandırılır. Uzayın bugünkü ortalama sıcaklığı 2,73 K civarındadır. Büyük patlamadan yaklaşık 380.000 yıl sonra tüm uzaya yayılan bu ışınımı günümüzde kozmik mikrodalga art alan ışınımı olarak kaydediyoruz. KMA’yı toplamak ve analiz etmek büyük patlamayı ve evrendeki o erken zamanları araştırmanın en iyi yoludur (Görsel 4.17).

Büyük patlamanın ürettiği atomların büyük çoğunluğu, hidrojen ve helyumdu. Ayrıca az miktarda lityum da oluşmuştu. Daha ağır elementlerse büyük patlamanın ürettiği elementlerin zamanla kütle çekim etkisiyle bir araya gelerek yıldızları ve gök adaları oluşturmasından sonra ya yıldızlar içinde ya da süpernova patlamaları sırasında sentezlenmiştir.

Günümüz evren bilimcilerinin giderek daha çok güvendikleri lamda soğuk karanlık madde (LSKM) olarak adlandırılan standart kozmoloji modeli, evrenin beş bileşenini içerir: Sıradan madde, ışınım, nötrinolar, karanlık madde ve karanlık enerji. Grafik 4.1’de Planck uydusu ile elde edilen verilere göre evrenin bileşimi verilmiştir.

Evren Teorileri ve Evrenin Geleceği

Evrenin geleceği bileşimine yakından bağlıdır. Son on beş yıldaki veriler evrenin bileşimiyle ilgili soruları artırdı. Bu soruların biri, gök ada yörüngesindeki yıldızların karanlık madde denilen maddenin çekim etkisi varsayımıyla açıklanan hızıyla, diğeri ise evrenin 1998’de keşfedilen ivmelenerek genişlemesinin karanlık enerji denilen enerjiye dayandırılmasıyla ilgilidir.

Günümüzde evrenin başlangıcı ve ilk zamanlarındaki gelişimi hakkında çözülmemiş sorular bulunmaktadır. Büyük patlama hipotezinin tek başına tamamen açıklayamadığı birkaç gözlemsel problem ortaya çıkmakla birlikte büyük patlama modeli gök adaların neden bizden uzaklaştığını açıklar.

Evrenin geleceği ile ilgili olarak genel kabul gören dört senaryo vardır (Görsel 4.18). Bu senaryolardan ikisi evrenin genişlemeye devam etmesini ve daha da dağılmasını içerir. Buna karşılık diğer iki senaryo, evrenin genişlemesinin sonunda tersine döneceğini öngörmektedir.

Evrenin oluşumu ve geleceğiyle ilgili olarak ayrıca süper simetri, süper kütle çekimi, süper cisim, süper zar, M kuramı gibi teoriler de vardır.

Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

12. Sınıf Yıldırım Yayınları Fizik Ders Kitabı Sayfa 159 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.