12. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 44

“12. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Fen Lisesi Sayfa 44 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

12. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 44

SIRA SİZDE

Hemofili hastası olan bir insanda “pıhtılaşma faktörü” adı verilen proteinler eksiktir. Hemofili hastasına ait DNA, rekombinant DNA tekniğinde kullanılırsa bakteride pıhtılaşma faktörü üretimi gerçekleşir mi? Açıklayınız.

• Cevap:

Hemofili hastalığı, pıhtılaşma faktörlerinden birinin veya birkaçının eksikliğinden kaynaklanır. Bu faktörler normalde karaciğerde üretilir ve kanın pıhtılaşmasını sağlar. Bu nedenle, hemofili hastalarının kanı normalden daha uzun sürede pıhtılaşır ve kanamalar daha uzun sürer.

Rekombinant DNA teknolojisi, bir organizmanın DNA’sına yapılacak değişikliklerle hedeflenen proteinleri üretmek için kullanılır. Bakteriler, rekombinant DNA teknolojisinde sıkça kullanılan organizmalardır.

Hemofili hastalarında eksik olan pıhtılaşma faktörleri normalde karaciğerde üretilir, bu nedenle bakterilerde pıhtılaşma faktörü üretimi için kullanılabilecek bir genetik mühendislik yaklaşımı, bakterilere bu eksik pıhtılaşma faktörlerini üretmelerini sağlamak için DNA’sına eklenen bir genle mümkün olabilir.

Bu işlem şu şekilde gerçekleştirilebilir: Hemofili hastasının sağlıklı bir kişinin DNA’sı ile karşılaştırıldığında hangi genlerin eksik olduğu belirlenir ve eksik olan genlerin tamamlayıcı kopyaları laboratuvar ortamında sentezlenir. Daha sonra, bu tamamlayıcı genler bakteri DNA’sına eklenir ve bakterilerin bu eksik faktörleri üretmeleri sağlanır.

Bu yöntem, bakterilerin pıhtılaşma faktörü üretimi için potansiyel bir yöntem olabilir, ancak bu teknolojiyi kullanarak üretilen pıhtılaşma faktörleri insanlar için güvenli ve etkili olup olmayacağı konusunda daha fazla araştırma ve klinik çalışmalar gerekmektedir.

2.5. Sentetik Biyoloji

Sentetik biyoloji, mühendislik ilkelerinin biyolojiye uygulanması yöntemiyle doğada var olmayan tamamen yeni biyolojik sistemler ve bileşenler tasarlanmasıdır. Yeni genetik devreleri, biyolojik aletleri tasarlayarak ya da mevcut biyolojik sistemleri yeniden programlayarak enzimatik süreçleri hızlandırmak, yeni ilaç ve aşılar geliştirmek, biyokimyasal ürünleri daha verimli üretmek gibi çeşitli amaçlar için kullanılan bir teknolojidir. Sentetik biyoloji; sentetik DNA, sentetik genetik tepkime zincirleri, yapay nükleotitler, yapay amino asitler, özel dizayn proteinler, biyosensör- ler ve özel materyaller üretmeyi hedeflemektedir. Ayrıca sentetik biyoloji uygulamaları ile bakterilere, mantarlara ve hayvanlara; insan proteinleri, hormon, örümcek ağı, biyoyakıt (biyodizel) ve antibiyotik ürettirilmesi sağlanabilir.

Model organizmalara, insan doku ve organları ürettirme çalışmaları da yapılmaktadır.

2.6. Genetik Mühendisliği ve Biyoteknoloji Uygulamalarının İnsan Hayatına Etkisi

Genetik mühendisliği ve biyoteknoloji uygulamaları insanların hayatım sosyo-ekonomik ve kültürel anlamda etkilemektedir. Kalıtsal ve diğer hastalıkların teşhis ve tedavi edilmesinde, ilaç endüstrisinde, adli tıp kanıtları ile suçluların tespit edilmesinde, babalık davaları vb. sorunların çözülmesinde genetik mühendisliği ve biyoteknolojiden yararlanılmaktadır. Bazı mikroorganizmaların kimyasal maddeleri dönüştürebilme yetenekleri vardır. Mikroorganizmaların bu özelliklerinden yararlanarak çevre kirliliğinin giderilmesi ve çevre sorunlarının çözülmesi sağlanmaktadır. Mineral elde edilmesinde, madencilikte, zehirli atıkların temizlenmesi vb. alanlarda da bakterilerden yararlanılmaktadır. Transgenik (GDO) bitki ve hayvanların geliştirilmesi tarımsal üretimi ve besin kalitesini artırmıştır. Yapılan bu çalışmalar insanların sosyal yaşantılarını, ekonomik ve kültürel durumlarını etkileyerek biyoloji biliminin gelişmesini sağlamaktadır.
Genetik mühendisliği ve biyoteknoloji uygulamaları sağlık, çevre, tarım ve hayvancılık, endüstri gibi alanlara katkı sağlamaktadır.

2.6.1. Sağlık Alanındaki Uygulamalar

Yapay doku ve organ üretimi, aşı, antibiyotik, insülin, interferon, kanser tedavisi, gen terapisi vb. çalışmalar bu alanda yer almaktadır.

Yapay Doku ve Organ Üretimi

Laboratuvarda içinde büyüme faktörleri bulunan ortamda, canlı hücrelerden oluşturulan dokulara yapay doku denir. Örneğin doku kaybı fazla olan ameliyat ile kapatılamayan açık yaraların tedavisi için kullanılır. İşlevini yitirmiş veya yitirmekte olan organların yerine tasarlanan organlara yapay organ denir. Yapay organlar doku mühendisliği yoluyla mekanik malzemelerden üretilir. Günümüzde başta kalp, pankreas, böbrek, deri, kulak ve damar olmak üzere birçok organ yapay olarak üretilmektedir. Organ bağışı, yapay doku ve yapay organ sayesinde günümüzde çok sayıda hayat kurtulmaktadır.

TARTIŞINIZ

Yapay doku ve organ üretiminin geleceğin en önemli bilim alanlarından biri olacağı ön görülmektedir. Yapay doku ve organ üretimi ile ilgili Türk bilim insanlarının çalışmalarını araştırınız ve bulduğunuz bilgileri arkadaşlarınızla tartışınız.

• Cevap:

Yapay doku ve organ üretimi, modern tıbbın en önemli alanlarından biri olarak kabul edilmektedir. Bu alanda Türk bilim insanları da aktif olarak çalışmalar yürütmekte ve önemli başarılara imza atmaktadırlar.

Bunlardan biri, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) bünyesinde faaliyet gösteren Biyomühendislik ve Biyoteknoloji Enstitüsü’nde (BIOMATEN) gerçekleştirilen çalışmalardır. İTÜ BIOMATEN, biyomalzemeler ve biyomalzeme üretimi konularında önemli çalışmalar yapmakta ve ülkenin önde gelen biyomalzeme araştırma merkezlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Enstitüde gerçekleştirilen çalışmalar arasında, yapay doku ve organ üretimi konusunda da çalışmalar yer almaktadır.

Başka bir örnek ise, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yapılan çalışmalardır. Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi bünyesindeki Tıbbi Biyoteknoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı’nda araştırmacılar, yapay doku ve organ üretimi konusunda çalışmalar yürütmektedirler. Bu çalışmalar arasında, özellikle insan pankreas dokusunun yapay olarak üretilmesi konusunda önemli ilerlemeler kaydedilmiştir.

Ayrıca, Sabancı Üniversitesi bünyesinde faaliyet gösteren Nanoteknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde (SUNUM) de yapay doku ve organ üretimi konusunda çalışmalar yürütülmektedir. Bu çalışmalar arasında, yapay kemik üretimi de yer almaktadır.

Türkiye’de yapay doku ve organ üretimi konusunda yapılan bu çalışmalar, gelecekte insan sağlığı için önemli bir rol oynayabilir. Bu teknolojilerin geliştirilmesi ile birlikte organ nakli bekleyen hastaların sayısı azaltılabilir ve organ nakli bekleyen hastaların tedavi edilmesi için daha güvenli ve etkili bir yöntem sunulabilir.

12. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 44 Meb Yayınları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.