12. Sınıf Biyoloji Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 36

1. Soğuk iklim bölgelerindeki canlıların hücrelerinde eğer antifriz proteinleri üretilmemiş olsaydı canlı yaşayamazdı. Bu durumun nedenini gerekçesiyle açıklayınız.

Cevap: Antifriz proteinler hücre sıvılarında oluşan buz kristallerine bağlanarak bunların yeniden kristalleşmesini ve daha büyük buz kristallerinin oluşmasını engelleyen maddelerdir. Eğer bu protein üretilmezse buz kristalleri büyüyerek hücre zarına ve varsa hücre duvarına zarar verir. Bu durum hücrelerin ölümüne neden olur.

2. Soğuk stresine maruz kalan tarım alanlarında tarımsal ve ekonomik önemi olan bitkilerin verimini arttırmak için hangi biyoteknolojik çalışma yapılmıştır?

Cevap: Havuç bitkisinde doğal bulunan antifriz geni bir bakteri aracılığıyla ekonomik değeri yüksek başka bir bitkiye aktarılmıştır. Bu genetik mühendisliği yöntemi sayesinde tarımsal önemi olan bitkiler soğuk iklim koşullarına dayanabilir hâle getirilmiştir.

3. Doğal ortamda farklı türden iki canlının DNA parçalarının bir araya gelmesi (yatay gen transferi) sıklıkla gerçekleşmez. Rekombinant DNA teknolojisiyle yapay olarak gen transferi gerçekleştirilir. Görselde antifriz geni taşıyan plazmit (rekombinant DNA) nasıl oluşturulmuştur?

Cevap: Nükleotit dizileri birbirinden farklı iki DNA parçasının homo- loji gösteren bölgeleri restriksiyon enzimleriyle kesilip çıkarılır ve ligaz enzimleriyle moleküler düzeyde tekrar bir araya getirilir. Böylece rekombinant DNA (rDNA) elde edilir. rDNA, bakteri plazmiti ve hedeflenen geni (antifriz geni) içeren DNA parçası olmak üzere iki ana parçadan oluşur.

4. “Genetik mühendisliği, istenilen bir özelliğe sahip olan genin uygun olan canlıdan elde edilmesi ve yine bu genin istenilen bir canlıya aktarılması ile ilgilenirken biyoteknoloji istenilen amaca yönelik ürün elde edilmesi ile ilgilenir.” ifadelerini metinden yararlanarak örneklendiriniz.

Cevap: Örneğin havuçta bulunan antifriz geninin bir bitkiye aktarılarak antifriz proteini üretebilme özelliğinin kazandırılması genetik mühendisliğinin alanıdır. Soğuk iklim koşullarına dayanıklı bitki üretimi ise biyoteknolojinin alanıdır. Balıkta bulunan antifriz geninin domates bitkisine aktarılması genetik mühendisliği kapsamına girer. Antifriz proteini içeren domateslerin soğukta depolama sırasında hasar görmemesi ve bu ürünün raf ömrünün uzatılması için yapılan işlemler biyoteknoloji kapsamındadır.

5. Dondurulmuş balık ve dana etinin çözünme işleminde meydana gelen hasarı en aza indirmek için hangi biyoteknolojik çalışma yapılabilir?

Cevap: Olası cevap: Üretim maliyeti yüksek olan antifriz proteinleri, ucuz ve bol miktarda bakteriler kullanılarak elde edilebilir. Antifriz geni taşıyan bir canlıdan (havuç veya balık) alınan antifriz geni bakteriye aktarılır ve antifriz proteini bu bakteriden saflaştırılır. Dondurma işleminden önce balık ve dana eti antifriz proteini içeren solüsyona daldırılır. Böylece antifriz proteinleri et üzerindeki boşluklara girer. Donma işlemi sırasında meydana gelecek yapısal bozulmaların önüne geçilmiş olur.

12. Sınıf Meb Yayınları Biyoloji Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 36 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.