10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 217

“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 217 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 217

a. Sözlü İletişim Tür ve Tekniklerini Tanıma

Meddah

Arapça bir sözcük olan meddah, metheden (öven) demektir. Meddah, tek kişinin hazırlayıp sunduğu halk tiyatrosudur (günümüzdeki stand-up gösterisi gibi). Bu tiyatroyu hazırlayıp sunan kişiye de meddah denir. Meddah; açık veya kapalı mekânlarda, bir seyirci topluluğu önünde bir olayı veya hikâyeyi hareket ve taklitlerle canlandırır.

Meddahın oyunları canlandırırken kullandığı iki aksesuar vardır. Bunlar bir değnek ve bir mendildir. Meddah; terini silmek için kullandığı mendili olayın akışına göre başörtüsü, sofra; değneği ise baston, at, silah vb. olarak kullanır.

Başlangıçta daha çok dinî konuları anlatan meddahlar, zamanla farklı konulara yönelmiş; birtakım halk hikâyelerinin yanı sıra yaşadıkları dönemlerde gözlemledikleri kişileri ve olayları canlandırmaya ağırlık vermişlerdir. Destan ve halk hikâyesi kişileri, mirasyediler, dalkavuklar, yaşlı erkek ve kadınlar, farklı ırklardan kişiler vb. meddahların taklit ederek canlandırdığı kişiler arasındadır. Canlandırdığı kişileri bütün davranış ve ağız özellikleriyle taklit edebilen meddahlar, ayrıca çeşitli hayvan ve tabiat seslerini de oyunun akışı içinde taklit ederler.

Meddahların canlandırdığı hikâyelerde diğer halk tiyatrosu türlerinde olduğu gibi güldürücülüğün yanı sıra güçlü bir sosyal eleştiri de vardır. Diğer geleneksel halk tiyatrosu türleri gibi meddah da sözlü gelenek ve usta-çırak ilişkisi içinde gelişmiştir. Ancak bu türlerden farklı olarak

Karagöz ve orta oyununa göre meddahta taklit daha ağırlıklı olup meddahın konu alanı da bu türlere göre daha geniş ve çeşitlidir.

Meddahlık geleneği Karagöz’le birlikte Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumunun (UNESCO) İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası TemsilîListesi’nde yer almaktadır.

Tıfli, Aşki, Süruri, Şükrü Efendi, İsmet Efendi ve Şerif Çelebi geleneksel Türk tiyatrosunda ünlü meddahlardandır. Bugün ise Erol Günaydın, Münir Özkul ve Gazanfer Özcan meddah gösterileri canlandırmıştır. Cenknameler, Hamzanameler; Tahir ile Zühre, Ferhat ile Şirin, Leyla ile

Mecnun vb. hikâyeler, halk şairleri (âşıklar) dışında meddahlar tarafından da (kendi üsluplarıyla) anlatılmıştır. Bunların dışında Bedii ve Kasım, Celal-Cemal, Hançerli Hanım, Helvacı Güzeli, Mirasyedi ünlü meddah hikâyelerindendir.

1. Etkinlik

İzlediğiniz bir meddah ve stand-up gösterisinden hareketle kısa bir meddah oyunu sununuz.

• Cevap:

Sahne: Bir pazar yerinde esnaf ve alıcılar. Meddah, pazardaki bir meyve satıcısı olarak sahneye girer.

Meddah (meyve satıcısı kılığında): “Hoş geldiniz, hoş geldiniz! Pazarda bugün her şey taptaze! Ama en tazesinden elma, muz, şeftali! Gel gör bu meyvelerin dansını, hepsi birer yıldız gibi parlıyor!”

(Arkasından bir alıcı gelir, elinde büyüteçle meyveleri incelemeye başlar.)

Alıcı: “Bu elmalar ne kadar da parlak! Sanki cilalanmış gibi. Yoksa bunları parlatmak için ayakkabı boyası mı kullandınız?”

Meddah (gülerek): “Ayakkabı boyası mı? Hayır efendim, bunlar doğanın boyasıyla parlıyor. Ama ilginç fikir, belki pazarda bir yenilik yaparız!”

(Alıcı, bir muz alır ve koklamaya başlar.)

Alıcı: “Bu muzlar neden bu kadar garip kokuyor? Yoksa bunlar plastik mi?”

Meddah (şaşkınlıkla): “Plastik mi? Efendim, bu muzlar o kadar taze ki, henüz dün ağaçtan indi. Plastik muzlar pazarda satılmaz, onlar sadece televizyonda gördüğümüz politikacıların konuşmalarında bulunur!”

(Alıcı, bir şeftali alır ve ısırır, sonra yüzünü buruşturur.)

Alıcı: “Bu şeftali çok ekşi! Bu nasıl olur, göz alıcı görünüyor ama tat yok!”

Meddah: “Efendim, hayat gibi işte. Her şey dış görünüşüyle değil, içeriğiyle değerlidir. Mesela, benim şu esprilerim, dışarıdan bakınca pek bir şey gibi görünmez ama içi dopdolu!”

(Alıcı gülerek meyvelerden satın alır ve sahneden ayrılır.)

Meddah (seyirciye dönerek): “Görüyorsunuz değil mi, hayat pazardaki gibi. Herkes bir şeyler satıyor, herkes bir şeyler alıyor. Ama en güzeli, gülümseyerek ve esprilerle dolu bir gün geçirmek. Unutmayın, hayat kısa, muzlar taze!”

(Sahne sonu, meddah selam vererek sahneden ayrılır.)

Bu örnek, meddahın geleneksel hikaye anlatıcılığına modern espriler ve günlük yaşamdan esinlenen mizahi unsurlar ekleyerek klasik ile moderni harmanladığı bir gösteri sunar.

2. Etkinlik

Genel ağdan Karagöz oyunu videoları izleyiniz.

• Cevap: Genel ağdan Karagöz oyunu videolarını sizler izleyebilirsiniz.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 217 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.