10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 213

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

Soru: 1) Metinde geçen aşağıdaki deyimleri, verilen anlamlardan uygun olanı ile eşleştirip harflerle verilen boşluklara yazınız. Verilen deyimlerin içinde geçtiği bir paragraf yazınız.

Deyimler: Zeytinyağı gibi üste çıkmak, tepesi atmak, göynü (gönlü) düşmek.
a) …: Birdenbire öfkeye kapılmak, öfkelenmek.
b) … : Bir sorunda haksız olduğunu kabul etmemek, ustalıkla kendini haklı çıkarmaya çalışmak.
c) … : Âşık olmak.

Cevap:

a) Tepesi atmak: Birdenbire öfkeye kapılmak, öfkelenmek.
b) Zeytinyağı gibi üste çıkmak: Bir sorunda haksız olduğunu kabul etmemek, ustalıkla kendini haklı çıkarmaya çalışmak.
c) Göynü (gönlü) düşmek: Âşık olmak.

Paragraf: Kavuklu, Pişekâr’ın sert eleştirilerine dayanamayınca tepesi attı. Ancak Pişekâr’ın haklı olduğu yerde Kavuklu zeytinyağı gibi üste çıkmaya çalıştı. Bu sırada Zenne’nin sahneye girmesiyle Kavuklu’nun ona göynü düştü, oyunun rengi birden değişti.

Soru: 2) Okuduğunuz metinden hareketle orta oyununun oluşmasında hangi geleneksel Türk tiyatrosunun etkisi olduğunu söyleyebilirsiniz? Düşüncelerinizi açıklayınız.

Cevap: Orta oyununun oluşmasında Karagöz-Hacivat gibi geleneksel Türk tiyatrolarının etkisi büyüktür. Özellikle kahramanlar, sözlü anlatı geleneği ve doğaçlama unsurları Karagöz-Hacivat’tan orta oyununa aktarılmıştır. Metindeki karşılıklı diyaloglar ve tuluat (doğaçlama) örnekleri bunu kanıtlar.

Soru: 3) Metindeki temel çatışma unsurunu bulunuz. Bulduğunuz çatışma unsurundan hareketle temayı söyleyiniz.

Cevap: Metindeki temel çatışma, Pişekâr’ın bilgeliği ile Kavuklu’nun saflığı arasındaki zıtlıktır. Bu çatışmadan hareketle temanın “bilgelik ve safdillik arasındaki mizahi denge” olduğu söylenebilir.

Soru: 4) Metindeki Kavuklu ve Pişekâr’ı gölge oyunundaki Karagöz ve Hacivat tipleriyle karşılaştırınız. Ulaştığınız sonuçları arkadaşlarınızla paylaşınız.

Cevap: Kavuklu, Karagöz gibi halktan biridir; saf, komik ve pratik zekâlıdır. Pişekâr ise Hacivat gibi eğitimli, bilge ve düzenleyici bir role sahiptir. Her ikisi de halkın içinden gelen mizahi tiplemelerdir; ancak Kavuklu ve Pişekâr, sahne düzeni içinde canlı oyuncularla canlandırılırken Karagöz ve Hacivat gölge oyunu olarak sunulur.

Soru: 5) Orta oyununda modern tiyatrolardan farklı olarak ayrıntılı sahne ve dekor bulunmaz. Sizce bu durum orta oyununa ne gibi kolaylıklar sağlamaktadır? Okuduğunuz metinden örnekler vererek açıklayınız.

Cevap: Orta oyununda ayrıntılı sahne ve dekor yerine meydan kullanılır. Bu durum, oyunun her yerde kolayca sergilenmesini sağlar. Okuduğum metinde Kavuklu ve Pişekâr’ın basit aksesuarlarla çok çeşitli mekânları canlandırdığı görülmektedir.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 213 Cevapları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.