10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Sayfa 135

“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 135 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 135

METİN VE TÜRLE İLGİLİ AÇIKLAMALAR

Okuduğunuz metin, bir efsane örneğidir. Bu efsanede başı insan, gövdesi yılan olan ve halk arasında yılanların şahı olarak bilinen Şahmeran’la misafir ettiği adam arasındaki arkadaşlığı ve bu adamın Lokman Hekim oluşu anlatılır. Anadolu’nun değişik yörelerinde Şahmeran efsanesinin farklı anlatımları da vardır.
Efsane; gerçek veya hayalî kişi, olay ve yerler hakkında yaşanmış olduğuna inanılarak anlatılan kısa anlatım türüdür.
Efsanelerin genel özellikleri şunlardır:
Eski çağlardan beri kuşaktan kuşağa aktarılarak anlatılan anonim ürünlerdir.
Gerçek yer, zaman ve kişiler olağanüstü motiflerle anlatılır.
Halkın anlayacağı bir dil kullanılır; üslup kaygısından ve kalıplaşmış ifadelerden uzak, kısa bir anlatım vardır.
Efsanelerin ortak özelliği insanların doğruluktan, dürüstlükten ayrılmaması üzerine olmalarıdır. Efsane, halkın özlemlerini, inançlarını, umutlarını, dünya görüşlerini yansıtırken ders verme amacı da taşır.
Konularına göre yaradılış, yer, oluşum ve dönüşüm, tarihî, olağanüstü kişiler ve varlıklarla ilgili, dinî ve evrenin sonunu anlatan efsaneler olarak sınıflandırılabilir.
Başlıca özelliği anlatılanların gerçekten yaşanmış olduğuna inanılmasıdır. Bu özelliği ile efsane; masaldan ayrılır, hikâye ve destana yaklaşır. Olağanüstü varlık ve olaylara yer verdiği için masal ve destana benzer.

METNİ ANLAMA VE ÇÖZÜMLEME

Soru: 1) Metinde geçen “Adam biraz da buruk bir şekilde bunları dinler.” cümlesinde altı çizili kelimenin anlamını metnin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi Türk Dil Kurumunun Güncel Türkçe Sözlüklünden kontrol ediniz.

• Cevap:

Kelimelerin tahmini ve sözlük anlamı:

• buruk(tahminim): üzgün, dertli
• buruk (TDK Sözlük): Alınarak küskünlük gösteren, gücenmiş (kimse)

Soru: 2) Okuduğunuz metindeki olağanüstü unsurları metnin türü ile ilişkilendirerek söyleyiniz.

• Cevap: Metinde yılanların adamı Şahmeran’a götürmesi, adamın Şahmeranla dost olması, padişahın kızının şifa bulma şekli gibi durumlar olağanüstüdür. Metnin türü olan efsanelerde böyle olaylar anlatılır.

Soru: 3) Şahmeran ve Lokman Hekim Efsanesinin tema ve konusunu söyleyiniz.

• Cevap: Efsanenin teması iyilik ve fedakarlık; konusu ise Şahmeran’ın ölümü ve Lokman Hekim’in hekim olmasıdır.

Soru: 4) Okuduğunuz metinde geçen kişilerin özelliklerini söyleyiniz.

• Cevap: Şahmeran, bilge ve merhametli bir varlık; adam sadık ama çaresiz; vezir ise hırslı ve kötücül bir karakterdir.

Soru: 5) Şahmeran ve Lokman Hekim Efsanesinde hangi anlatım biçimi ön plandadır? Açıklayınız.

• Cevap: Anlatım biçimi ağırlıklı olarak öyküleyici anlatımdır çünkü olayların anlatıldığı bir anlatım biçimi kullanılmıştır.

Soru: 6) Mardin ve çevresinde Şahmeran figürü bakır işlemeciliğinde, cam ve kumaş boyamalarında yaygın olarak kullanılır. Şahmeran figürlü bir çerçeve, nazardan korunmak inancıyla pek çok evin duvarında asılıdır. Bir efsane karakterinin toplum hayatında böyle yer etmesinin nedeni sizce ne olabilir? Tartışınız.

• Cevap: Efsane karakterlerinin halk arasında yer etmesi, o karakterlerin kültürel ve inanç değerlerine hitap etmesiyle ilgilidir. Şahmeran’ın iyiliği ve bilgelik sembolü olması da halk arasında kabul görmesini sağlamıştır.

Soru: 7) Şahmeran, bir zamanlar mağarasında misafir ettiği adamın elinden öleceğini bilmesine rağmen ona iyi davranmıştır. Şahmeran’ın yerinde siz olsaydınız nasıl davranırdınız? Düşüncelerinizi söyleyiniz.

• Cevap: Şahmeran’ın yerinde olsaydım, belki de kendimi korumak için daha tedbirli davranabilirdim. Ancak Şahmeran’ın merhameti takdir edilmeli.

Soru: 8) Lokman Hekim, halk arasında hekimlerin atası olarak bilinir. Efsanelerde şifa veren ve ölümsüzlük iksirini bulan uzun ömürlü bilge bir kişi olarak anlatılır. Siz de okuduğunuz efsaneden yola çıkarak Lokman Hekim’in nasıl hekim olduğuna yönelik bir efsane kurgulayınız. Kurguladığınız efsaneyi arkadaşlarınıza anlatınız.

• Cevap: Lokman Hekim, Şahmeran’ın bilgilerini aldıktan sonra her hastalığa çare bulup ölümsüzlük iksirini de keşfeder. Onun bilgeliği, insanların gözünde bir efsane haline gelir.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 135 Cevapları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.