10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Düşler Yayıncılık Sayfa 15

“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 15 Düşler Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Düşler Yayınları Sayfa 15

Görüp ahkâm-ı asrı münharif sıdk u selâmetten
Çekildik izzet ü ikbâl ile bâb-ı hükûmetten

Usanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten
Mürüvvet-mend olan mazlûma el çekmez i’ânetten

Hakîr olduysa millet şânına noksan gelir sanma
Yere düşmekle cevher sâkıt olmaz kadr ü kıymetten

Vücûdun kim hamîr-î mâyesi hâk-î vatandandır
Ne gam râh-ı vatanda hâk olursa cevr ü mihnetten

Mûîni, zâlimin dünyâda erbâb-ı denâettir
Köpektir zevk alan sayyâd-ı bî-insâfa hizmetten

Hemen bir feyz-i bâkî terkeder bir zevk-ı fâniye
Hayâtın kadrini âlî bilenler hüsn-i şöhretten

Namık Kemal
haz.: İsa Kocakaplan

Günümüze kadar devam eden Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı, Türk toplumunun Batılılaşma süreci içinde geçirdiği siyasi ve sosyal değişikliklere paralel olarak kendi içinde bazı dönemlere ayrılmıştır. Bu dönemler sırasıyla Tanzimat Edebiyatı, Servetifünun Edebiyatı, Fecriâti Edebiyatı, Millî Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı’dır. (Ders kitabı için hazırlanmıştır.)

Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları

ahkâm-ı asr: Zamanın değer yargıları.
âlî: Yüce.
bâb-ı hükûmet: Devlet kapısı.

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Okuduğunuz metinde Türk edebiyatının dönemlere ayrılmasında kullanılan ölçütler belirtilmiş ve bu dönemlerin genel özellikleri ile ilgili bilgiler verilmiştir. Bu bilgiler dönemlere ait metinlerle desteklenmiştir. İslamiyet öncesi ile İslami Dönem eserlerinin dilinde belirgin bir farklılık vardır. Ayrıca şiirin divan edebiyatında şekilsel bakımdan değiştiği de görülmektedir. Verilen metin örnekleri dil ve anlatım, şekil özellikleri, içerikleri ve yansıttıkları zihniyet bakımından Türk edebiyatının geçirdiği değişimleri göstermektedir.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Türk edebiyatının ana dönemlerini belirtiniz. Bu dönemlerin belirlenmesinde hangi ölçütlerin kullanıldığını söyleyiniz.

• Cevap: Türk edebiyatının 3 ana dönemi vardır, bunlar:

➢ İslamiyet’in Kabulünden Önceki Dönem

➢ İslamî Dönem

➢ Batı Etkisinde Gelişen Dönem

Bu dönemlerin ayrılmasındaki ölçütler dinî hayat, kültürel farklılaşma, dil coğrafyası ve kültür değişimleridir.

2. Okuduğunuz metne göre Türk edebiyatını etkileyen en önemli olay nedir?

• Cevap: Okuduğumuz metne göre Türk edebiyatını etkileyen en önemli olay Türklerin İslamiyet’i kabul etmeleri ve bu dinle birlikte edebiyatın uzun yıllar bu kültür dairesinin etkisinde kalmasıdır.

3. İslamiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatına hâkim olan zihniyet nedir? Açıklayınız.

• Cevap: İslamiyet’in kabulünden önce Türk edebiyatı sözlü ve yazılı olmak üzere iki koldan gelişmiştir. Bunlardan sözlü edebiyata ait olan ürünler koşuk, sagu,sav  ve destanlardır. Yazılı ürünler ise “Köktürk Kitabeleri” ve Uygur metinleridir. Bu  ürünler üzerinde etkili olan zihniyet, Türlerin ana yurdu olan Orta Asya’da göçebe bir hayat sürmeleri ve buna bağlı olarak edebî ürünlerde de bu hayat tarzına uygun ideal insan tipini tasvir etmektir.

4. Türk edebiyatında Geçiş Dönemi hangi yüzyıllar arasında yaşanmıştır? Bu dönemde hangi eserler verilmiştir?

• Cevap: Türk edebiyatında Geçiş Dönemi 11-13. Yüzyıllar arasında yaşanmıştır. Bu dönemin en önemli eserleri Yusuf Has Hacip’in  “Kutadgu Bilig”i,  Kaşgarlı Mahmut’un “Divanü Lugati’t-Türk”ü, Edip Ahmet Yükneki’nin “Atabetü’l- Hakayık”ı ve Hoca Ahmet Yesev’i’nin “Divan-ı Hikmet”idir.

5. Ahmet Yesevi’nin “Divan-ı Hikmet” adlı eserinin Türk edebiyatındaki önemi nedir? Açıklayınız.

• Cevap: Divan-ı Hikmet ile tasavvufî şiir geleneği başlamıştır. Bu eserde Allah aşkı, Peygamber sevgisi konu edilmiştir. Ahmet Yesevî’nin hikmetli sözlerinin yer aldığı bu eser sayesinde tasavvufî şiir ile Allah’ın varlığını bilme, kainat ve insanın varoluş sebebini anlama, insanı mükemmel varlık hâline getirebilme anlayışı aktarılmıştır. Bu açıdan oldukça önemli bir eserdir.

6. İslami Dönem Türk edebiyatı hangi edebî gelenekler üzerinden gelişimini sürdürmüştür?

• Cevap: İslamî Dönem Türk edebiyatı İslamiyet’ten önceki Türk edebiyatının sözlü geleneği İslami Dönem’de halk edebiyatı ile devam ederek aynı zamanda Arap ve Fars edebiyatlarının etkisiyle oluşan divan edebiyatı geleneği ile iki koldan ilerlemiştir, gelişimini sürdürmüştür.

7. Divan edebiyatı ile halk edebiyatı arasındaki farkları söyleyiniz.

• Cevap: Divan edebiyatı tamamiyle yazılı eserlerden oluşurken Halk edebiyatında sözlü ve yazılı eserlerden oluşmaktadır. Divan edebiyatında aruz, Halk edebiyatında hece ölçüsü kullanılmıştır. Divan edebiyatının nazım birimi beyittir, Halk edebiyatında ise dörtlüktür. Divan edebiyatının dili Arapça ve Farsça sözcüklerle yüklü ağır bir dildir, Halk edebiyatında ise dil nispeten daha sadedir. Divan edebiyatında tam ve zengin uyak kullanılırken, Halk edebiyatında yarım uyak kullanılır. Divan edebiyatında mazmun denilen kalıplaşmış sözlere yer verilir.

8. Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı hangi dönemlere ayrılır?

• Cevap: Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı sırasıyla Tanzimat, Servetifünun, Fecriâti, Millî ve Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı olarak ayrılmıştır.

10. Sınıf Düşler Yayıncılık Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 15 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.