10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Düşler Yayıncılık Sayfa 139

“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 139 Düşler Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Düşler Yayınları Sayfa 139

…(realist) romanı kabul edilir. Namık Kemal’in “İntibah”ı ilk edebî roman, “Cezmi”si ise ilk tarihî romandır. Köyü konu alan ilk Türk romanı Nabizade Nazım’ın “Karabibik” adlı yapıtıdır. İlk psikolojik roman Mehmet Rauf’un “Eylül”üdür. Türk edebiyatında roman, Servetifünun Dönemi’nde Batılı düzeye ulaşır. Bu dönemin en önemli romancısı Halit Ziya Uşaklıgil’dir. Uşaklıgil’in eserleriyle Türk edebiyatında roman türü teknik olarak daha da gelişmiştir. Okuduğunuz roman “yazı makinesi” olarak bilinen Ahmet Mithat Efendi tarafından yazılmıştır. Metinde Felâtun Bey ile Râkım Efendi’nin kişilikleri, yaşam tarzları anlatılmaktadır.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Romanın olay örgüsü, Felâtun Bey ile Râkım Efendi’nin benzer durumlar ve olaylar karşısındaki tipik davranışlarını anlatmak için kurgulanmıştır. Metnin olay örgüsünü oluşturan olayları sırasıyla defterinize yazınız.

• Cevap: Mustafa Meraki Bey, kırk beş yaşlarında, alafrangaya aşırı düşkün biridir. Mihriban ve Felâtun adındaki çocuklarının giyim kuşamına özen gösterirken aynı özeni eğitimleri için göstermez. Felâtun Bey, alafrangalık bakımından babasını bile geçen, gezmeye, gösterişe ve eğlenceye düşkün, çalışmayı sevmeyen biridir. Babasının gelirine güvendiği için haftada üç saat çalışır, yeni çıkan Fransızca kitapları okumadan kütüphanesine koyar. Rakım Efendi, bir gün Miter Ziklas’ın evinde Felâtun Bey ile karşılaşır. Felâtun Bey, Rakım Efendi’yi küçük düşürmeye çalışsa da kendi cahilliğini ortaya koymaktan başka bir şey yapamaz. Felâtun Bey, parası bitince İstanbul’dan uzak bir yere mutasarrıf olarak gider. Hasta olan Can iyileşerek evlenir. Râkım Efendi ile Canan evlenir, bir çocukları olur.

2. Metindeki temel çatışmayı ve ona bağlı diğer çatışmaları belirleyiniz.

• Cevap: Doğu kültürü ile yanlış Batılılaşmanın karşı karşıya geldiği bir eserdir. Yazar, eserini yazdığı dönemde, edebiyattan anlamayanların çokluğu sebebiyle halkın geneline hitap ederek onları aydınlatmaya, onların dertlerine tercüman olmaya çalıştığını belirtir. O dönemde halkın anlayabileceği sade bir dilin kullanımı, konu olarak Batılılaşmanın yanlış anlaşılması, mirasyedilik ve dönemin sosyal yaşamı, yazarın araya girerek yorumlarda bulunması ve fikirlerini açıkça söylemesi eserin dikkat çeken özellikleridir.

3. Olay örgüsünü oluşturan olaylar nerede ve hangi dönemde geçmektedir?

• Cevap: Romanın gidişinden olayların 19. yüzyılın sonlarında geçtiği anlaşılmaktadır. Bu da Osmanlı Devletini yıkılmaya yüz tuttuğu döneme rastlamaktadır. Bu dönem aynı zamanda Osmanlının Batılılaşma hareketlerinin başladığı dönemdir. Yazar bu dönemi anlatırken batılılaşmayı yanlış anlayan aydınlara da bir eleştiri yöneltiyor. Olaylar kronolojik sıraya göre verilmesine rağmen, olayların akışı esnasında geçmişten bahseden hatırlatmalar da görülür.

4. Felâtun Bey’in bulunduğu mekânlarla Râkım Efendi’nin bulunduğu mekânlar arasında ne gibi farklılıklar vardır?Ayrıca Râkım Efendi ile Felâtun Bey’in bulundukları mekânlarla onların kişilikleri arasında bir bağ kurulabilir mi?

• Cevap: Romanın geçtiği mekânlar genellikle Rakım Efendi’nin evi, Mister Ziklas’ın evi, Josefino’nun evidir. Bunlardan Rakım’ın evi ayrıntılı olarak tasvir edilir. Romanın geçtiği şehir İstanbul’dur. İsim olarak da Beyoğlu, Posta Sokağı, Tophane, Salıpazarı gibi yerlerin geçtiği görülür. Ayrıca Kâğıthane’deki kır gezintisi dikkat çekicidir

5. Metnin teması nedir? Metnin teması hangi karşıtlıklar üzerine kurulmuştur? Açıklayınız.

• Cevap: Batılılaşma sorunudur. Yazar, bu temayı birbirine karşıt iki “tip”i karşılaştırarak vermiştir. Bunlardan biri Batılılaşmayı yanlış anlayan Felâtun Bey, diğeri ise Batılılaşmayı doğru anlayan Rakım Efendi’dir. Yazar, eserinde esas tema yanında “aşk”, “gelenekler”, “aile yaşamı”, “çalışma hayatı”, “sosyal yaşam” gibi konuları da bu doğrultuda işlemiştir.

6. “Felâtun Bey ile Râkım Efendi” metnindeki anlatıcının bakış açısını belirleyiniz. Anlatıcının düşünce ve kişilere yönelik tutumunu değerlendiriniz. Metinde taraflı davranılan, okuyucuya bizzat seslenilen bölümlerin olması romanın sanatsal niteliğini nasıl etkilemiştir? Açıklayınız.

• Cevap: Romanda gözlemci anlatıcı yazar tekniği kullanılmıştır. Bu tekniğe göre anlatıcı olaylara görgü tanığı konumundadır. Olaylara belli bir mesafede durur. Yazar romanda bazen kendini açıkça belli eder. Olayları keserek araya girer. Kendi fikirlerini söyleyerek okuyucuyu etkilemeye çalışır. Diğer taraftan da anlatıcı hâkim bir konumdadır. Olayların öncesini ve sonrasını bilir. Okuyucuyu her şeyden haberdar eder. Romanda yazar, iyi ve kötünün karşılaştırmasını yapmış, yazarın düşünceleri iyiden yana bir tutumla verilmiştir. Rakım Efendi övülürken Felâtun Bey yerilmiştir.

7. a. Metnin olay örgüsü ile Tanzimat Dönemi’deki sosyal hayat arasında nasıl bir ilişki vardır?

• Cevap: Yazar, eserini yazdığı dönemde, edebiyattan anlamayanların çokluğu sebebiyle halkın geneline hitap ederek onları aydınlatmaya, onların dertlerine tercüman olmaya çalıştığını belirtir. O dönemde halkın anlayabileceği sade bir dilin kullanımı, konu olarak Batılılaşmanın yanlış anlaşılması, mirasyedilik ve dönemin sosyal yaşamı, yazarın araya girerek yorumlarda bulunması ve fikirlerini açıkça söylemesi eserin dikkat çeken özellikleridir. Tanzimat dönemi romanının özelliklerini, dönemin sosyal ve ekonomik yapısını yansıtması bakımından eser, Türk edebiyatında önemli bir yere sahiptir.

b. Râkım Efendi ile Felâtun Bey’in kişisel özellikleri arasındaki farklılıklar nelerdir? Bu farklılıklar üzerinden yazar okura nasıl bir mesaj vermektedir?

• Cevap: Yazar, bu romanında birbirine karşıt iki “tip”i karşılaştırarak vermiştir. Bunlardan biri Batılılaşmayı yanlış anlayan Felâtun Bey, diğeri ise Batılılaşmayı doğru anlayan Rakım Efendi’dir. Yazar, eserinde esas tema yanında “aşk”, “gelenekler”, “aile yaşamı”, “çalışma hayatı”, “sosyal yaşam” gibi konuları da bu doğrultuda işlemiştir.

8. Yazarın metnin kahramanlarına yüklediği değerleri göz önünde bulundurarak metni yorumlayınız.

• Cevap: Felâtun Bey ile Râkım Efendi, Tanzimat Dönemi’nde Ahmet Mithat Efendi tarafından romantizm anlayışı ile yazılan tezli bir romandır. İlahi bakış açısıyla yazılan roman, temel olarak Doğu-Batı çatışmasını işler.

9. Metinde işlenen Batılılaşma konusu günümüz toplumu için de geçerli midir? Görüşlerinizi açıklayınız.

• Cevap: Geçerlidir bence. Çünkü günümüzde de Batılı olmayı yanlış anlamış olan ve onlar gibi yaşayarak kendi kültürüne düşman olabilen bir kitle vardır. Onlar gösterişe önem veren, lüks içinde yaşayan ama hayatın ve yaşadıkları toplumun gerçeklerine uzak insanlardır.

10. Sınıf Düşler Yayıncılık Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 139 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.