10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Beşgen Yayınları Sayfa 69

“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 69 Beşgen Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Beşgen Yayınları Sayfa 69

Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları

nizam: Belli yöntem, ilke veya yasalara göre kurulmuş olan durum, düzen.

fazilet: Ahlakın övdüğü iyi olma, alçak gönüllülük, yiğitlik, doğruluk vb. niteliklerin genel adı, erdem.

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Okuduğunuz hikâye, modern Türk hikâyeciliğinin önemli isimlerinden olan Ömer Seyfettin’in 15 Kasım 1917’de Yeni Mecmua dergisinde yayımladığı bir hikâyesidir. Yazar, Cabi Efendi’nin kişiliği çerçevesinde toplumdaki kimi aksaklıkları mizahi bir yaklaşımla dile getirmiştir.

1908’de ilan edilen II. Meşrutiyetken sonra edebiyatta millî kaynaklara dönme isteği güçlenmiş, Türkçülük adı verilen hareketle dilde sadeleşme, yerli hayatı yansıtma, millî kaynaklara yönelme ve hece ölçüsünü kullanma önemsenmiştir. Bunları ilke edinen Millî Edebiyat Dönemi böylelikle oluşmuştur. 1911’de Selanik’te, Genç Kalemler dergisinde yayımlanan Yeni Lisan makalesinde halkın konuşma dilini yazı dili hâline getirme ilkesi ortaya konmuş, birçok sanatçı tarafından bu ilke kabul görmüş ve bu doğrultuda eserler verilmeye başlanmıştır. Yeni Lisan makalesindeki ilkelerin altında imzası olan Ömer Seyfettin, millî bir edebiyatın ancak halkın kullandığı dille oluşturulabileceğini savunmuştur. Okuduğunuz hikâyede de görüldüğü gibi Ömer Seyfettin, eserini yalın ve akıcı bir halk Türkçesiyle yazmıştır.

Halide Edip Adıvar, Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin, Aka Gündüz, Yakup Kadri Karaosmanoğlu gibi sanatçılar Millî Edebiyat’ın önde gelen hikâyecileridir.

Metni Anlama ve Çözümleme

Soru: 1) Metnin temasını, konusunu ve iletisini defterinize yazınız.

• Cevap: Metnin teması kurallara uygun davranmak ve tedbirli olmaktır.  Bu metnin konusu, Cabi Efendi adında bir adamın, marangoz Ali Usta’nın işinde kullandığı mermer tezgâhı yanlış bir seçim olarak görmesi ve bunu ona göstermek için yaptığı bir plan etrafında gelişen olaylardır. Cabi Efendi, Ali Usta’nın aşırı özgüveninin ve dikkatsizliğinin nasıl zarar verebileceğini kanıtlamak için ona bir ders vermeye çalışır.

Soru: 2) Okuduğunuz metnin olay örgüsünü belirleyiniz.

• Cevap: Cabi Efendi’nin günlük hayatı, Kız Kulesi’ni ziyaret etmeye karar vermesi, marangoz dükkânına girişi, Cabi Efendi’nin Marangoz Ali’yi uyarması, Cabi Efendi’nin plan yapması, Ali Usta’nın dalgınlığı, tezgâhın kırılması ve Cabi Efendi’nin Ali Usta’ya ders vermesi.

Soru: 3) Cabi Efendi’nin düşünce sistemi hakkında neler söyleyebilirsiniz?

• Cevap: Cabi Efendi’nin düşünce sistemi sorgulayıcı ve kuralcıdır. Kendi doğrularına sıkı sıkıya bağlıdır ve başkalarını da bu doğrulara göre yönlendirmek ister. Geleneksel kuralları ihlal edenleri eleştirir ve kendi bakış açısının doğru olduğuna inanır.

Soru: 4) Metinde anlatıcı yorum yapmış mıdır? Açıklayınız.

• Cevap: Anlatıcı özellikle metnin giriş kısmında Cabi Efendi’yı tanıtırken yorum yapmıştır.

Soru: 5) Okuduğunuz metinde iç çözümleme anlatım tekniğinden yararlanılan yerleri gösteriniz.

• Cevap:

Cabi Efendi’nin Kitaplar Hakkındaki Düşünceleri: “Onun fikrince kitaplar ‘hakikatin üstüne gelişigüzel yığılmış birtakım zarif, süslü, kıymetli kerpiçlerdi. Bu kerpiçleri toplayıp bir tarafa atmayan, mümkün değil, hakikati göremezdi.'”

Cabi Efendi’nin Kız Kulesi Hakkındaki Düşünceleri: “Cabi Efendi elli senedir, her gün İstanbul’da seyahat ettiği hâlde henüz buraya gitmediğini düşündü. Acaba içi nasıldı? Kim yaptırmıştı? İçinde şimdi ne vardı? Yapıldığı zaman İstanbul’da lodos esmez miydi? Daha böyle birçok sorular zihnine hücum etti.”

Cabi Efendi’nin Ali Usta’ya Yönelik Planı: “Ufak bir düşüncenin insanın dikkatini dağıttığını çok iyi bilen Cabi Efendi, Ali Usta’nın dikkatini dağıtmak için bir plan hazırlar.”

Soru: 6) Metinden, deyimlere örnekler gösteriniz.

• Cevap: Metinde kendini sokağa atmak, gözlerine inanamamak, dalını budağını hatırlamak, kapıdan haykırmak gibi deyimler kullanılmıştır.

Soru: 7) Okuduğunuz metni Millî Edebiyat Dönemi’nin dil anlayışı açısından değerlendiriniz.

• Cevap:  Metin, Millî Edebiyat Dönemi’nin dil anlayışına uygun bir şekilde yazılmıştır. Bu dönemde, sade ve anlaşılır bir Türkçe kullanma eğilimi öne çıkmıştır. Halkın anlayabileceği, Arapça ve Farsça kelimelerden uzak bir dil benimsenmiştir.

10. Sınıf Beşgen Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 69 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.