

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Beşgen Yayınları Sayfa 155

“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 155 Beşgen Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Beşgen Yayınları Sayfa 155
Metni Anlama ve Çözümleme
Soru: 1) Okuduğunuz destandan alınan “dile gelmek”, “başa gelmek” kelime gruplarının anlamlarını metnin bağlamından tahmin ediniz. Tahminlerinizin doğruluğunu TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
- Cevap:
dile gelmek
- dile gelmek (tahminim): Konuşmaya başlamak
- dile gelmek (TDK Sözlük): konuşma kudreti, yeteneği, olmayan varlık konuşmak, dillenmek, lisana gelmek
başa gelmek
- başa gelmek (tahminim): istenmeyen bir olayın yaşanması, bir olayla karşılaşmak
- başa gelmek (TDK Sözlük): kötü bir durumla karşı karşıya kalmak.
Soru: 2) Okuduğunuz destanda ahengi sağlayan unsurları tespit ediniz. Bu öğelerin destana katkısını söyleyiniz.
- Cevap: Destanda ahengi sağlayan unsurlar arasında kafiye, redif, tekrarlar ve destana özgü sesli ve coşkulu bir anlatım vardır. Kafiye ve redifler, destanın ezberlenip nesiller boyu aktarılmasını kolaylaştırmıştır. Tekrarlar da ifadelerin etkileyiciliğini artırır.
Soru: 3) Destandan alınan aşağıdaki mısraların kafiyelerini ve kafiye düzenini tespit ediniz. Bu mısralar, kafiye düzeni bakımından divan edebiyatının hangi nazım biçimini size hatırlattı?
“Altından bir yay gördü, uyur iken uykuda,
Yayın bulunuyordu, üç gümüşten oku da.
Ta doğudan batıya, altın yay uzanmıştı.
Üç gümüş ok kuzeye, sanki kanatlanmıştı.”
- Cevap:
1 ve 2. dizeler: da: tam kafiye 3-4. dizeler: -mıştı: redif, an: tam kafiye
Kafiye düzeni: aa-bb
Bu mısralar divan edebiyatındaki mesnevi nazım biçimini hatırlattı.
Soru: 4) Okuduğunuz destan hangi bakış açısıyla yazılmıştır? Açıklayınız.
- Cevap: Oğuz Kağan Destanı, “ilahi bakış açısı” ile yazılmıştır. Yazar her şeyi bilir, karakterlerin iç dünyasına ve olayların sonucuna hâkimdir.
Soru: 5) Oğuz Kağan Destanı’nda zaman ve mekân var mıdır? Açıklayınız.
- Cevap: Oğuz Kağan’ın MÖ 2. yüzyılda yaşadığı bazı tarihî kaynaklarda geçmektedir ancak bu destanda zamanla ilgili bir bilgi geçmemektedir. Mekân da aynı şekildedir. Oğuz Kağan Türklerin yaşadığı Orta Asya’da yaşamıştır ancak destanda bununla ilgili bilgi yoktur. Mekân geniş coğrafi alanlara yayılmıştır; bozkır, dağlar ve nehirler gibi doğal unsurlar vardır.
Soru: 6) Okuduğunuz metinde hangi kahramanlar olağanüstü özelliklere sahiptir? Bu özellikler olayların akışını nasıl etkilemiştir?
- Cevap: Oğuz Kağan ve ona yol gösteren gök kurt olağanüstü özelliklere sahip kahramanlardır. Oğuz Kağan’ın doğaüstü güçleri, cesareti ve savaş yetenekleri olayların akışını hızlandırır. Kurt ise Oğuz’a yol göstererek savaşta zafer kazanmasına yardımcı olur. Bu özellikler destanın kahramanlık temasını güçlendirir.
Soru: 7) Oğuz Kağan Destanı’nın olay örgüsünü tespit ediniz.
- Cevap: Oğuz Kağan’ın doğumu, büyümesi, kahramanlıkları, düşmanlarını yenmesi, dünya hâkimiyetini hedeflemesi ve oğullarına miras bırakması olay örgüsünün temel unsurlarını oluşturur.
Soru: 8) Olayların anlatımında kronolojik bir sıra izlenmiş midir? Niçin?
- Cevap: Olayların anlatımında genel olarak kronolojik bir sıra izlenmiştir. Oğuz Kağan’ın doğumu, büyümesi, savaşları ve oğullarına nasihat vermesi sırasıyla anlatılır. Bu da destandaki olayların düzenli bir biçimde ilerlediğini gösterir.
Soru: 9) Metindeki temel çatışmanın ne olduğunu tespit ediniz.
- Cevap: Oğuz Kağan’ın düşmanlarıyla olan mücadelesi temel çatışmayı oluşturur. Düşmanlarına karşı kazandığı zaferlerle Türk boylarının lideri ve dünyayı yönetme iddiasındaki hükümdarı haline gelir.
Soru: 10) Temel çatışmayı besleyen karşılaşma ve karşıtlıklar nelerdir?
- Cevap: Oğuz Kağan ile düşmanları arasındaki güç mücadelesi, Oğuz Kağan’ın doğuştan gelen olağanüstü özellikleriyle sıradan düşmanların güçsüzlüğü temel karşıtlıklardandır. Oğuz’un ışıkla bağlantısı, düşmanların karanlıkla ilişkilendirilmesi de bu karşıtlıklara örnektir.
Soru: 11) Okuduğunuz metinden yola çıkarak destanın ortaya çıktığı dönemin inanç dünyası, kültür ve sanat ortamı hakkında değerlendirme yapınız.
- Cevap: Destan, Türklerin İslamiyet öncesi Gök Tanrı inancına dayalı bir dünya görüşünü yansıtır. Doğaya ve kutsal güçlere verilen önem, göğe ve hayvanlara duyulan saygı bu inanç dünyasının önemli parçalarıdır. Sanat açısından da destanlar, müzik ve sözlü kültürün ön planda olduğu bir dönemi yansıtır.
Soru: 12) Oğuz Kağan Destanı’ndaki diyalogların anlatıma katkısı nedir? Açıklayınız.
- Cevap: Destanda geçen diyaloglar, karakterlerin iç dünyalarını ve düşüncelerini daha iyi anlamamızı sağlar. Ayrıca, Oğuz Kağan’ın liderlik özellikleri ve kahramanlığını daha belirgin hale getirir.
Soru: 13) Oğuz Kağan Destanı’nda görülen tipleri bulunuz.
- Cevap: Oğuz Kağan tipik bir destan kahramanı olarak öne çıkar. Kurt ise mitolojik bir rehber tipidir. Oğuz’un oğulları ve düşmanları da farklı tipleri temsil eder: oğullar, ideal varisler; düşmanlar ise düzenin düşmanlarıdır.
Soru: 14) Metinde Türk destan motiflerinden hangileri kullanılmıştır?
- Cevap: Oğuz Kağan Destanı’nda kurt, ışık, rüya, ok ve yay gibi Türk destan motifleri kullanılmıştır.
Soru: 15) Oğuz Kağan’ın kurultay toplantısını günümüzün demokrasisiyle karşılaştırırsanız neler söylersiniz?
- Cevap: Oğuz Kağan’ın kurultayı, karar alma süreçlerinde halkın ve beğlerin görüşlerinin alınması açısından demokratik bir yapıya benziyor.
Soru: 16) Oğuz Kağan’ın evlatlarına verdiği öğütle Atatürk’ün Türk gençlerine verdiği öğüdü karşılaştırınız.
- Cevap: Oğuz Kağan’ın oğullarına verdiği öğüt, cesur ve savaşçı bir ruhu vurgular. Atatürk’ün gençlere öğüdü ise daha çok barışçıl ve bilimsel gelişmelere açık bir nesil yaratmayı hedefler. İkisi de vatan sevgisi ve fedakârlık üzerine kuruludur.
Soru: 17) Bu destan metninden Türklerin İslamiyet öncesi dinî inanışlarının özelliklerine örnekler veriniz.
- Cevap: Gök Tanrı inancı, kutsal ışık ve hayvanlarla (kurt) olan bağlar Türklerin İslamiyet öncesi döneme ait inanç sisteminin en belirgin unsurlarındandır.
10. Sınıf Beşgen Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 155 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
Hande
2025-02-11 16:09:25Mükemmel
ALİ
2025-01-12 21:20:47çok uzun yazmışsınız
Kayra Göktaş
2024-10-01 19:37:47Verimliii
Kayra Göktaş
2024-10-01 19:37:08Gerçekten verimli bir paylaşım olmuş