10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Beşgen Yayınları Sayfa 127
“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 127 Beşgen Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Beşgen Yayınları Sayfa 127
Metinde Geçen Bazı Kelime ve Kelime Grupları
erzân: Ucuz, firâvân: Çok aşırı, bol.
geşt ü güzâr: Gezip dolaşma, gonca-dehen:
Gonca ağızlı, iklîm-i çemen: Bahçe ülkesi, izâr: Yanak.
köhne bahar: Sonbahar.
mîve: Meyve.
pâ-mâl-i şitâ: Kışın ayaklarının altında kalan
ruhsâre-i âl: Kırmızı yanak
semmûr: Samur hayvanının kürkü
serv-i revân: Yürüyen selvi.
şûh-ı dil-ârâ: Neşeli sevgili, uşşâk: Âşıklar.
Metin ve Türle İlgili Açıklamalar
Okuduğunuz metin XVIII. yüzyıldaki sosyal yaşamı dile getiren bir şiirdir. Şair, Lale Devri’nde baharın gelmesiyle oluşan mutluluk hâlini şarkı nazım biçimiyle dile getirmiştir.
Şarkı; bestelenmek için yazılan, bentlerle kurulan bir nazım biçimidir. Bentler dörder mısradan oluşur. Şarkının bent sayısı 3-5 arasında değişir. Şarkılar bestelenmek için yazıldığından bent sayısı fazla değildir. Şarkılarda genellikle aşk, sevgi, eğlence, güzellik gibi din dışı konular işlenir.
Şarkının kafiye düzeni “aaaa, bbba…” şeklindedir. Bazı şarkılarda ilk dörtlüğün ikinci ve dördüncü dizesi öteki bentlerin dördüncü dizesi olarak tekrarlanır; buna nakarat denir. Şarkıların güzel ve etkili dizesi, bentlerin üçüncü dizesidir. Bu dizeye miyan denir. Koşma ve türkülerin etkisiyle ortaya çıkan şarkı nazım biçimi Türklere aittir, Nedim’le özdeşleşmiştir.
Divan şiirinde rubai, tuyuğ, murabba, terkibibent ve terciibent de bentlerle kurulan nazım biçimleridir. Rubai tek dörtlükten oluşan ve “aaxa” şeklinde kafiyelenen bir nazım biçimidir. Tasavvufi, felsefi konularda yazılan rubai Türk edebiyatına İran edebiyatından geçmiştir. Tuyuğ ise tek dörtlükten oluşan bir diğer nazım biçimidir. Aruz ölçüsünün sadece “fâ’ilâtün / fâ’ilâtün / fâ’ilün” kalıbıyla yazılan ve “aaxa” şeklinde kafiyelenen tuyuğ, Türklerin divan şiirine kazandırdığı bir nazım biçimidir. Murabba dörder dizeli bentlerden oluşan nazım biçimidir. Bent sayısı 3-7 arasında değişebilir. Murabbanın kafiye düzeni “aaaa, bbba, ccca…” şeklindedir. Murabbada konu sınırlaması yoktur. Terkibibent, bent sayısı 5-10 arasında değişen ve her bendi 5-10 beyitten oluşan nazım biçimidir. Hayattan şikâyet, dinî ve tasavvufi, felsefi düşüncelerin işlendiği terkibibentte her bendin sonundaki beyit değişir. Bu beyte vasıta beyti denir. Terciibent ise şekil ve içerik yönünden terkbibentle aynı özelliklere sahip olan fakat vasıta beyti değişmeyip her bendin sonunda tekrarlanan nazım biçimidir.
Divan şiirinde XVI. yüzyılda görülen Türkiibasit akımı Türkçede sadeleşmeyi ileri sürmesi açısından önemlidir. Bu akımın önemli temsilcileri Aydınlı Visalî, Tatavlalı Mahremî ve Edirneli Nazmî’dir. Deyim ve atasözlerini şiirde kullanan bu şairler, anlaşılır bir Türkçe ile şiir yazmayı savunmuşlardır. Dilde sadeleşme çabaları, XVIII. yüzyılda Mahallîleşme akımının etkisiyle yerli unsurların, gelenek ve göreneklerin, şiirde halk söyleyişlerinin edebiyata girmesi ile hızlanır. Mahallîleşmenin öncüsü bu dönemde şiirlerinde yerli unsurları daha çok kullanan Nedim’dir.
Divan şiirinde bu akımların dışında XVII. yüzyıldan itibaren görülen bir akım da sebkihindidir. Karmaşık mazmunlara, hayal oyunlarına, güç anlaşılır, alışılmadık benzetmelere dayalı bu akımın önemli sanatçıları Naili, Neşati, Şeyh Galip gibi şairlerdir.
Divan şiirinde kalıplaşmış anlamlar bazı kavramlara yüklenmiştir. Buna mazmun denir. Şiirlerde bazı kelimeler kullanılarak düşünceler hatırlatılır. Mazmun olarak kullanılan bu sözlerin içinde sanatlı anlam vardır. Örneğin divan şiirinde sevgilinin ağzı için “gül, gonca” gibi kelimeler kullanılır. Şiirde “gonca” denildiği
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
10. Sınıf Beşgen Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 127 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
