EDEBİ (SANATSAL) METİNLER

Edebi Sanatsal Metinler Nedir, Kaça Ayrılır, Özellikleri, Hakkında Bilgi

• Şiir, öykü, roman, tiyatro, masal ve fabl sanatsal metinlerdir.
• Edebî (sanatsal) metnin konusu en geniş anlamıyla, doğa ile ilişki hâlindeki, duyan, düşünen, tasarlayan ve yaşayan insandır.
• İnsanlık, tarihi boyunca duygu, düşünce ve hayallerini bir biçimde ifade etme ihtiyacı duymuştur. Şiirler, masallar, öy­küler, romanlar vb. hep bu ihtiyacın sonucunda ortaya çıkmıştır.
• Edebî (sanatsal) metin, malzemesi dil olan güzel sanat etkinliğidir. Yazınsal değer taşırlar.
• Edebî (sanatsal) metinlerin temel ifade şekilleri manzum veya mensur olabilir.
• Edebî (sanatsal) metinlerde dil, günlük konuşma dili değildir; imgeli, sanatlı veya estetik bir dildir.
• Sanatsal metinlerde yazınsal bir söylem vardır; dil, duy­gusal ve çağrışımsal özellikler taşır.
• Edebî metinlerdeki sözcükler, cümleler, paragraflar, isimler,şehirler, zamanlar özenle bir bütünlük oluşturacak biçimde bir araya getirilir. Bundan dolayı edebî bir metindeki sözcük ve cümlelerin yerini değiştirmek mümkün değildir. Örneğin Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden” dizesindeki “ağır ağır”ikilemesinin yerine aynı anlama gelen “yavaş yavaş” ikilemesini koyduğumuzda bile şiir, değerini yitirmektedir. Bu bakımdan,sanat eseri biricik ve özgündür.
•  Edebî/sanatsal metinler, yazıldığı dönemin bilimsel, felsefi,teknolojik, siyasal ve sosyal gerçekliğinden yararlanır; ama gerçeği olduğu gibi yansıtmaz, edebî metinlerde gerçek, yazarın zihinsel süzgecinden geçirilerek yeni bir gerçekliğe dönüştürülür.
• Yani yazar dış dünyayla ilişkili olmakla birlikte ondan farklı bir dünya sunar ve okuyucuyu bu dünyaya çeker.
• Sanatsal metinlerde olaylar, masallardaki gibi olağanüstü de olabilir, öykü ve romanlarda olduğu gibi, olmuş veya olabilecek nitelikte de olabilir. Bununla birlikte bir kurmaca metin, gerçek hayatta aynen yaşanamaz.
•  Bir edebî eserin anlaşılması; yazarın dili ve deneyimiyle okurun dili ve deneyimi arasındaki ortaklıkla paraleldir.
•  Edebî (sanatsal) metinlerde dil, öznellik içerir; daha çok heyecana bağlı işlevde kullanılır.