10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 83

“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 83 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 83

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Kâşgarlı Mahmut , XI. yüzyılda yaşamış bir Türk dilcisidir. Onun “Türk Dilleri Sözlüğü” anlamına gelen Dîvânü lugati’t-Türkadlı eseri, Türkçenin ilk sözlüğüdür. Eser; Türk milletinin dili, edebiyatı, inanç-ları, yaşadığı yerler, yaşam tarzı hakkında da bilgiler veren ansiklopedik bir sözlüktür.

Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla 1072-1074 yılları arasında yazılan Dîvânü lugati’t-Türkte Ba-lasagun’u merkeze alan bir dünya haritası da vardır. Eserde hem hece ölçüsü ve dörtlük biçiminde hem de aruz ölçüsüyle ve beyitler hâlinde şiir parçalarına rastlanmaktadır:
Tamga suvı taşra çıkıp tagığ öter
Artuçları tegre önüp tizgin yeter

Sözlü gelenekte yaşayan eski Türk şiirine ait örneklerle atasözü özelliği taşıyan savlar da yazılı olarak ilk defa bu eserde yer almıştır:

Agılda oglak togsa arıkda otı öner (Ağılda oğlak doğsa ırmakta otu biter.).

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Metinde “adhrışdı” madde başının açıklamasında verilen dörtlüğün ait olduğu şiir türünü gerekçesiyle belirtiniz.

• Cevap: Pastoral şiirdir çünkü doğa ile ilgili bir şiirdir.

2. Metinde “konuk” ve “tamga” sözcüklerinin açıklamalarında beyit nazım birimine yer verilmesini dönem özellikleri açısından değerlendiriniz.

• Cevap: O dönemde İslam’ın kabulüyle birlikte Araplarla kurulan yakın ilişkiler sonucu onların edebiyatında yer alan beyit nazım biçiminin de kullanılmaya başlandığını bize gösterir.

3. Metindeki şiirleri dil ve anlatım özellikleri açısından inceleyiniz.

• Cevap: Metindeki dil özellikleri günümüz diliyle ayrışma gösterir. Çünkü o zamanın kullanılan kelimeleri dilin zamanla değişmesi sonucu farklı şekillere evrilmiştir. Bu da günümüzde bu dili kolayca anlamamızı engeller.

4. Dîvanu Lügâti’t-Türk’ün Türk edebiyatı açısından önemini belirtiniz.

• Cevap: Bu kitap sadece Türk dünyasının kültür tarihini aydınlatmakla kalmamış, aynı zamanda dünyada çok geniş bir coğrafyaya yayılmış olan Türk dilinin tarihî gücüne de asırlar öncesinde işaret etmiştir.

a. TRT’nin hazırlattığı Asya’nın Kandilleri-Kâşgarlı Mahmut adlı belgeseli izleyiniz.

• Cevap: Kaşgarlı Mahmut, 11. yüzyılda yaşamış Türk dil bilimci ve coğrafyacıdır. En bilinen eseri “Divanü Lügati’t-Türk”tür, bu eserde Türkçenin ilk sözlüğünü hazırlamış ve o dönemin Türk boylarının yaşam biçimleri, coğrafi dağılımları ve sosyal yapıları hakkında bilgiler vermiştir. Eseri, Arapça bilenler için Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılmıştır ve Türk dilinin eski dönemlerine ışık tutan bir başyapıttır.

b. Belgeselden öğrendiklerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

• Cevap: Bu bilgileri arkadaşlarınızla paylaşabilirsiniz.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 83 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.