11. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 189
“11. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 189 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
11. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 189
Üreme döngüsü hipotalamustan salgılanan GnRH’ın (gonadotropin hormonu) hipofiz bezi ön lobunu uyarması ile başlar. Hipofiz bezi az miktarda FSH ve LH salgılar. FSH, LH ile birlikte yumurtalıklarda folikül büyümesini uyarır. Folikül evresi denilen bu evrede yumurtalıklarda her ay 6-12 adet folikül, hücre bölünmesi ile büyümeye başlar. Büyüyen folikül içindeki birincil oosit hücresi de folikül hücrelerinden sağlanan gerekli besinler, büyüme faktörleri ve hormonal uyarılarla büyür, mayoz I’i tamamlayarak ikincil oositi oluşturur.
Büyüyen folikül hücrelerinden östrojen hormonu salgılanır. Östrojen hormonu rahmi uyararak endo- metriyum tabakasındaki mitozu hızlandırır. Artan östrojen hormonu oranında endometriyum tabakasının kalınlığı da artar. Menstrual döngünün çoğalma evresi olan bu evrede rahim duvarı embriyonun yerleşmesi için uygun hâle gelmeye başlar.
Foliküller büyüdükçe kandaki oranı artan östrojen hormonu, hipotalamusun GnRH salgısı ile hipo- fiz bezinin FSH ve LH salgısını artırır (pozitif geri bildirim). Bu artış folikülleri daha da olgunlaştırır, folikül içindeki sıvı dolu boşluk daha da genişler. Boyutu büyüyen ve olgunlaşan foliküllerden birisi baskın hâle gelir, yumurtalık yüzeyine yaklaşır ve burada bir şişkinlik oluşturur.
Artan östrojen hormonunun LH salgısı üzerine etkisi FSH salgısından daha fazladır. Fazla miktardaki salgılanan LH nedeniyle yumurtalık yüzeyine bitişik durumdaki folikül yırtılır. İkincil oosit etrafını çevreleyen bir miktar folikül hücresi ile birlikte yumurta kanalına geçer. Bu evreye ovulasyon (yumurtlama) denir. Ovulasyon olayı 28 günde bir tekrarlanan üreme döngüsünün ortasında 14. günde gerçekleşir. Ovulasyondan sonraki 24 saat içinde ikincil oosit döllenme yeteneğini kaybeder. Bu zaman diliminde spermle karşılaşırsa döllenme ihtimali yüksektir.
Ovaryum döngüsünün ovulasyondan sonraki evresi luteal evredir. Yumurtalıkta kalan yırtılan folikül parçaları LH etkisiyle korpus luteum denilen yapıya dönüştürülmek üzere uyarılır. Korpus luteum yaklaşık iki hafta varlığını sürdürür ve bir endokrin bez olarak görev yapar. Progesteron ve östrojen hormonlarını üretir. Artan östrojen ve progesteron hormonları hipotalamusun GnRH ve hipofiz bezinin FSH ve LH salgılarını azaltır (negatif geri bildirim). Bu durum yumurtalıklarda yeni bir folikülün gelişimini ve ikincil oosit oluşumunu engeller. Korpus luteumdan inhibin hormonu da salgılanır. Bu hormonun da hipofiz bezi üzerine negatif geri bildirim etkisi vardır. Bu etki daha çok FSH, az miktarda da LH üzerinedir.
Korpus luteumdan salgılanan hormonlarla rahim duvarının gelişimi ve sürekliliği sağlanır. Folikül evresinde salgılanan östrojen hormonu etkisiyle kalınlaşmaya başlayan endometriyum tabakası, bu evrede östrojen ve özellikle progesteron hormonu ile daha da kalınlaşarak süngerimsi hâle gelir. Endometriyumdaki kan damarları genişler, buraya gelen kan miktarı artar. Salgı yapan bezler büyür ve salgıları artar. Menstrual döngünün salgı evresi olan bu evrede yapılan düzenlemelerle rahim içi olası bir gebelik için embriyonun yaşamasına uygun hâle gelir.
Korpus luteumun devamlılığı döllenmenin olup olmamasına bağlıdır. Eğer döllenme gerçekleşirse endometriyum tabakasına yerleşen embriyo tarafından insan koriyonik gonadotropin (hCG) hormonu salgılanır. Bu hormon LH etkisi gösterir ve korpus luteumun devamlılığını sağlar. Korpus luteum da progesteron ve östrojen salgısını devam ettirir. Böylelikle endometriyum tabakası gelişir ve yapısı bozulmadan korunur. hCG hormonu sadece hamile kadınların kanında bulunduğundan gebelik testinde kan ve idrardaki varlığına bakılır.
Eğer döllenme gerçekleşmezse luteal evrenin sonlarına doğru kandaki düşük LH ve FSH miktarı nedeniyle korpus luteumun yapısı bozulur. Bu durum kandaki progesteron ve östrojen seviyesini hızla düşürür. Bu ani hormon azalması ile hipotalamus ve hipofiz bezi üzerindeki baskılayıcı negatif geri bildirim etkisi ortadan kalkar. Hipotalamusun GnRH salgısı ile hipofiz bezinin FSH ve LH salgıları artar, yumurtalıklarda yeni foliküllerin gelişeceği folikül evresi ile döngü tekrar başlar.
Yumurtalık hormonlarındaki ani düşüşün rahimde gerçekleşen menstrual döngü üzerine de etkileri bulunur. Endometriyumdaki kan damarları daralır, buraya gelen kan akışı yavaşlar. Besin ve oksijen azlığı nedeniyle kılcal damar yönünden zengin olan endometriyum dokusu parçalanır. Menstrüas- yon akış evresi (menstrüasyon, aybaşı, adet kanaması) denilen yaklaşık 4-7 gün süren bu evrede parçalanmış dokular, dokuların salgıları ve damarlardaki kan vajinadan dışarı atılır. Rahim yeni bir döngüye hazırlanır. Menstrüasyon olayının birinci günü rahim ve yumurtalıklarda gerçekleşen döngülerin başlangıcı kabul edilir.
- Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.
11. Sınıf Meb Yayınları Biyoloji Ders Kitabı Sayfa 189 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
